بررسی پراکنش زمین شیمیایی عناصر بالقوه سمناک ناشی از کانه زایی طبیعی و معدنکاری در خاک و گیاهان محدوده معدن داشکسن

در این پژوهش غلظت و توزیع عناصر بالقوه سمناک در خاک و گیاهان محدوده معدن داشکسن تعیین شد. معدن داشکسن در غرب ایران و 42 کیلومتری شمال شرق شهرستان قروه در استان کردستان قرار دارد، که بخشی از کمربند دگرگونی - ماگمایی سنندج - سیرجان شمالی است. تجزیه شیمیایی و محاسبه شاخص-های رایج در ارزیابی آلودگی خاک مانند ضریب غنی شدگی، ضریب آلودگی، شاخص زمین انباشت و درصد عامل انسان زاد برای عناصر مورد مورد مطالعه انجام گرفت و نتایج نشان داد که عناصر آنتیموان، آرسنیک، جیوه و سرب دارای بالاترین ضریب همبستگی در خاک منطقه مورد مطالعه هستند. نتایج شاخص بار آلودگی محاسبه شده نشان داد که همه نمونه های تجزیه شده محدوده معدن داشکسن، pli بالاتر از یک داشته و بنابراین تحت تاثیر غلظت های غیرطبیعی قرار گرفته اند. ضریب انتقال محاسبه شده برای عناصر از خاک به گیاه در دو گونه ephedra procera و achillea aleppica نشان داد که در گونه ephedra procera بالاترین ضریب انتقال از خاک به اندام های هوایی مربوط به عناصر مولیبدن و جیوه و در گونه achillea aleppica متعلق به عنصر مولیبدن است. مولیبدن به دلیل داشتن رایطه هم کاهنده با مس، در صورتی که توسط دام این گونه های گیاهی وارد بدن آن ها شود، عملکرد بدن دام را در جذب مس مختل کرده و ادامه این روند می-تواند دام را به بیماری هیپوکوپروسیس مبتلا کند که عوارض ناشی از این بیماری می تواند به دام و در نتیجه زنجیره غذایی آسیب جدی برساند.