اثر عوامل مادری برصفات رشد در بزهای عدنی ایران

برای بررسی اثر عوامل مادری بر صفات رشد ( وزن تولد، افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری، وزن شیرگیری، وزن 3 ماهگی، وزن 6 ماهگی و وزن 9 ماهگی) از 1524 رکورد جمع آوری شده طی سالهای 1384 تا 1389 توسط ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد بز عدنی واقع در شهر تنگستان استان بوشهر استفاده شد. اجزای واریانس و کوواریانس ژنتیکی صفات رشد از طریق مدل حیوان و با استفاده از روش حداکثر درستنمایی محدود شده (reml) برآورد شد. برای این صفات از 12 مدل حیوانی مختلف استفاده شد. اجزای مدل شامل، اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم، اثر محیطی دائمی مادری، اثر ژنتیکی افزایشی مادری، اثر محیطی مشترک مادری و هم چنین کوواریانس بین اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری بود. مناسب ترین مدل ها با استفاده از آزمون نسبت درستنمایی تعیین شدند. تجزیه و تحلیل های دو صفتی با استفاده از مناسب ترین مدل ها صورت گرفت. مقایسه مدل های مختلف حیوانی برازش شده نشان داد که اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم (مدل 1) فقط برای وزن 9 ماهگی، اثر ژنتیکی افزایشی مادری (مدل3) برای وزن 3 ماهگی و 6 ماهگی، اثر محیطی مشترک مادری (مدل 7) برای افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری و اثر ژنتیکی افزایشی مادری به همراه اثر محیطی مشترک مادری (مدل8) برای وزن تولد و وزن شیرگیری اهمیت دارد. بر اساس مناسب ترین مدل وراثت پذیری مستقیم وزن تولد، افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری، وزن شیرگیری، وزن 3 ماهگی، وزن 6 ماهگی و وزن 9 ماهگی به ترتیب 07/0 ± 11/0، 09/0 ± 13/0، 08/0 ± 12/0، 10/0 ± 20/0، 09/0 ± 10/0 و10/0 ± 12/0 برآورد شد. این برآورد ها برای وراثت پذیری مادری وزن های تولد، شیرگیری، 3 ماهگی و 6 ماهگی برابر با 04/0 ± 18/0، 07/0 ± 15/0، 05/0 ± 24/0 و 05/0 ± 10/0 بود. برآورد همبستگی ژنتیکی افزایشی بین صفات رشد مثبت و متوسط به بالا بود و دامنه ای از 44/0 (بین وزن تولد با وزن 6 ماهگی) تا 97/0 (بین وزن شیرگیری و افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری و بین وزن 6 ماهگی و وزن 9 ماهگی) داشت. این برآورد ها برای همبستگی فنوتیپی بین صفات کمتر از همبستگی های ژنتیکی افزایشی آن ها بوده، از 19/0 (بین وزن تولد و افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری) تا 77/0 (بین وزن شیرگیری و وزن 3 ماهگی) متغیر بود. همبستگی ژنتیکی افزایشی مادری بین صفات مثبت و بالا و دامنه ای از 44/0 (بین وزن شیرگیری و وزن 6 ماهگی) تا 74/0 (بین وزن 3 ماهگی و وزن 6 ماهگی) داشت. هم چنین همبستگی محیطی مشترک مادری بین صفات مثبت و بالا و در دامنه 58/0 (بین وزن تولد و افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری) تا 95/0 (بین وزن شیرگیری و افزایش وزن روزانه از تولد تا شیرگیری) قرار داشت. نتایج نشان داد که اثر محیطی مشترک مادری اهمیت بیشتری از اثر محیطی دائمی مادری داشته، حذف آن از مدل تجزیه و تحلیل داده ها منجر به برآورد اریب درمولفه های واریانس ژنتیکی افزایشی مستقیم و وراثت پذیری آن می شود.