مقایسه ترکیب گیاهی تحت شیوه های متفاوت بهره برداری در منطقه راز و جرگلان خراسان شمالی

پوشش گیاهی مهمترین ساختار تشکیل دهنده اکوسیستم های مرتعی است، بنابراین مطالعه آن معرف کمیت و کیفیت وقوع تغییرات در این اکوسیستم ها بوده و می توان با تعیین روند تغییرات پوشش گیاهی به راهکار های علمی و عملی بهینه ای جهت اعمال مدیریت اصولی و صحیح تر دست یافت. ترکیب گیاهی نسبت گونه های گیاهی مختلف در ارتباط با کل منطقه-ای معین است و بر حسب پوشش تاجی بیان شده است. به منظور مدیریت صحیح و اجرایی در زمینه های مختلف از جمله پوشش گیاهی، درک صحیح از وضعیت موجود و شناخت عوامل کاهنده و یا افزاینده کیفیت و کمیت از ضروریات می-باشد. بنابراین دستیابی به روند تغییرات پوشش گیاهی در مراتع مصون از چرا و تحت چرای دام، جهت برنامه ریزی و مدیریت بهینه مراتع کشور، امری مهم می باشد. با توجه به عدم وجود تحقیقات کافی و جامع در محدوده مورد بررسی، در این تحقیق چهار شیوه مدیریت مرتع به منظور بررسی تاثیر هر یک از انواع مدیریت ها بر ترکیب پوشش گیاهی مراتع مورد مقایسه واقع شده است. این بررسی در مراتع اطراف شهرستان بجنورد واقع در استان خراسان شمالی انجام شده و شیوه-های مدیریتی شامل مراتع قرق شده (18 سال)، اراضی رها شده در محدوده قرق، مراتع کلید و مراتع بحرانی می باشند. نمونه برداری با استفاده از پلات یک متری و توزیع تصادفی انجام شده است. تاج پوشش گیاهی به تفکیک گونه در هر پلات ثبت و گونه های گیاهی بر اساس درجه خوشخوراکی، فرم رویشی، فرم زیستی، طول عمر، درجه تجمع پذیری و خوشخوراکی مورد بررسی واقع شدند. تحلیل نتایج از طریق نرم افزار spss، آزمون anovaیکطرفه، مقایسه میانگین دانکن و آزمون کای اسکوئرمورد تحلیل و بررسی واقع شد. نتایج نشان می دهد ترکیب گیاهی مراتع قرق شده و اراضی رها شده دارای اختلاف معنی دار با ترکیب گیاهی مراتع بحرانی است و ترکیب گیاهی مراتع کلید با همه شیوه های مدیریتی دارای اختلاف معنی دار است. کاهش تاج پوشش به ترتیب در مراتع قرق شده، اراضی رها شده در محدوده قرق، مراتع کلید و مراتع بحرانی اتفاق افتاده و به عبارت دیگر درصد تاج پوشش با افزایش چرا کاهش یافته است.