ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی شوری دشت آلونی-جوانمردی با استفاده از فناوری های زمین آمار و سنجش از دور

فرآیند های شوری و سدیمی شدن از شایع تر ین علل فرسایش در زمین های نواحی خشک و نیمه خشک سراسر جهان محسوب می شوند. جهت مدیریت بهتر خاک های متاثر از املاح محلول، لازم است شوری خاک در مکان و زمان مورد پایش قرار گیرد. مطالعات ارزیابی و قابلیت اراضی حوضه ی آبخیز شمالی رودخانه ی کارون در سال 1367 نشان داد که محدودیت اساسی بخش میانی دشت آلونی-جوانمردی شور-سدیمی بودن این خاک ها، کندی نفوذ آب در خاک و بدی تهویه ی خاک می باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی شوری خاک سطحی دشت آلونی-جوانمردی به کمک زمین آمار و سنجش از دور انجام گرفت. بدین منظور 96 نمونه به‎ صورت تصادفی از عمق‎های 10-0 و 25-10 سانتی‎متری برداشت ‎شد. نمونه‎ها پس از انتقال به آزمایشگاه و هواخشک‎ شدن از الک 2 میلی‎متری عبور و از آن‎ها عصاره‎ی1:2 خاک به آب تهیه ‎شد. هدایت الکتریکی (ec)، پ هاش و همین طور کاتیون ها و آنیون های محلول توسط روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه‎گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین های مقادیر شوری در دو عمق تفاوت معنی‎داری دارند در حالی که تفاوت میانگین نسبت جذب سدیم دو عمق معنی دار نیست. تغییرات مکانی تمامی متغیرها همسانگرد در نظر گرفته شد و مدل‎های نظری کروی و نمایی بر تغییرنمای تجربی متغیرها برازش داده‎ شد. به منظور پهنه بندی متغیرهای اندازه گیری شده در سال 1390 از روش کریجینگ معمولی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان شوری در هر دو عمق در قسمت جنوب شرق و تقریبا مرکز منطقه وجود دارد. میان یابی نقشه‎ی شوری مربوط به داده‎های سال 1367 تهیه ‎شده به روش نزدیک‎ترین همسایه نشان داد بیشترین میزان شوری با میزان بیش از ds/m 4 در قسمت‎های تقریبا شرق و مرکز دشت وجود داشته است. تفاوت معنی‎داری بین میانگین شوری در سال 1390 و 1367 مشاهده نشد. جهت تخمین شوری خاک از تصاویر p6-irs مربوط به تاریخ دوم آگوست 2008، روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده‎ گردید. مقادیر دقت طبقه بندی که بر اساس محاسبه دقت عمومی و فاکتور شاخص کاپا ارزیابی شد به ترتیب 95% و 87% به دست آمد. آنالیز gis نشان داد که کانال زهکشی اراضی بر شوری خاک های نزدیک به زهکش اثر داشته است. کانال زهکشی سبب کاهش شوری در فواصل کمتر از 500 متر شده است و بالعکس در بخش هایی از غرب دشت شوری را افزایش داده است.