مقایسه تطبیقی کیفیت محیط بافت های روستایی و بافت های برنامه ریزی شده در منطقه یک شهر تهران با استفاده از روش تحلیل چند معیاره

کیفیت محیط و ارتقای آن همواره یکی از مهم ترین دغدغه های طراحان محیط، به ویژه برنامه ریزان شهری بوده است. رشد و توسعه سریع شهرها در دهه های اخیر، کیفیت محیط شهری را دچار مشکلات و مسائل گوناگونی کرده است. از سویی بافت های روستایی و قدیمی در داخل شهر، که بافت های ناکارآمد به شمار می آیند و از سوی دیگر توسعه های جدید، که از هویت شهر و معیارهای بومی فاصله گرفته اند ، به کیفیت محیط شهرها آسیب وارد نموده اند.این مسائل و مشکلات بیش از هر فضایی در شهر، در محلات و محیط های مسکونی تأثیر می گذراند. این پژوهش با هدف مقایسه کیفیت محیط بافت های روستایی و بافت های برنامه ریزی شده ، به بررسی کیفیت محیط مسکونی از نظر ذهنی، در محلات چیذر و شهرک نفت در منطقه یک شهر تهران می پردازد و در جستجوی یافتن پاسخ این سوالات است که با شرایط اجتماعی و اقتصادی مشابه، رضایتمندی از محیط مسکونی در محله چیذر و شهرک نفت ، چه تفاوت هایی با هم دارند؟ در هر محله چه متغیرهایی و با چه سهمی تعیین کننده کیفیت محیط سکونت هستند؟ این پژوهش، بر مبنای رویکرد رضایتمندی است و به سنجش کیفیت محیط بر اساس ادراک ساکنین می پردازد. برای این منظور، 51 متغیر انتخاب و سوالاتی مبتنی بر آن ها، از ساکنان محلات پرسیده شد. در تحلیل داده ها، از روش های چند معیاره مانند تحلیل عاملی اکتشافی، رگرسیون چندگانه، همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده شده است. متغیرهای مذکور در 6 عامل دسترسی به خدمات و حمل و نقل عمومی، احساس تعلق ، امنیت و آلودگی محیطی ، دسترسی به مراکز گذران اوقات فراغت ، روابط اجتماعی، مدیریت محلی قرار گرفتند. یافته ها و نتایج نشان میدهد، که محلات چیذر و شهرک نفت از نظر رضایتمندی کلی با هم مشابه هستند و رضایتمندی در هر دو اندکی از میانه نظری(3) بیشتر است. (چیذر= 3.38 و شهرک نفت = 3.36). از نظر عوامل سنجش رضایت از محیط مسکونی، دو محله از نظر عوامل رضایت از دسترسی به خدمات و حمل و نقل عمومی، دسترسی به مراکز گذران اوقات فراغت و امنیت و آلودگی محیطی با هم متفاوت اند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می دهد که در شهرک نفت، عوامل احساس تعلق و دسترسی به مراکز گذران اوقات فراغت، و در محله چیذر، عوامل احساس تعلق ، امنیت و آلودگی محیطی ، دسترسی به مراکز گذران اوقات فراغت ، بترتیب ، نقش تعیین کننده در رضایتمندی از محیط مسکونی هر محله دارند.در میان عوامل تعیین کننده مشترک، احساس تعلق در محله چیذر و دسترسی به مراکز گذران اوقات فراغت در شهرک نفت در تعیین رضایت عمومی این محلات موثرتر هستند.