« قرآن و تحول فرهنگی در جزیره العرب در قرن اول هجری »

قرآن کریم به عنوان یگانه اثر جاودان، در زمانی نازل گشت که جهان بر لبه پرتگاه سقوط و مردم در آتش جهل و خرافات می سوختند. شرک و بت پرستی، انحطاط اخلاقی، بی عدالتی و نابرابری، سایه شوم خود را بر سر گیتی افکنده بود و در جزیره العرب کانون فساد و ظلم و ستم، شرک و خرافات، بیداد می کرد، آتش جنگهای قبیله ای، رشته های امور را از هم گسیخته، نشاط و شادابی در آن محیط تفتیده از روان مردم رخت بر بسته و دلها پر از ترس و روانها پریشان و در انتظار روزنه نجاتی بسر می بردند. ظهور اسلام یکی از گسترده ترین تحولات فرهنگی را در جامعه عصر جاهلی پدید آورد، که تمام حوزه های اندیشه بشری را فرا می گیرد و در قلمرو وسیعی شامل زمینه های اعتقادی، علمی، ادبی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی می شود. قرآن کریم برای آفریدن فرهنگی نوین در هر یک از قلمروهای فوق، طرحی نو در افکند و با استفاده از روش های متنوع، مخاطبان؛ حتی با عقائد و افکار مختلف را نیز جذب نمود. هدف این رساله، ترسیم فرهنگ جاهلی و تبیین ویژگی های فرهنگی عصر نزول و اثبات نقش اثرگذار قرآن کریم در تحول فرهنگی عصر نزول قرآن کریم و بیان شیوه های تحول آفرینی قرآن کریم است. فن تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای، با روش بررسی متون درون دینی و برون دینی است. ماحصل پژوهش حاضر این است که ظهور اسلام، یکی از عمیقترین تحولات فرهنگی و اجتماعی را در جامعه جزیره العرب پدید آورد، که مخاطب محوری و تکریم شخصیت انسان، تعهد به اخلاق و ارزش های اسلامی، توجه به حکمت و واقع نمایی، همه جانبه نگری و سنجش همه جوانب، آسان گیری و مهمتر از همه، مبتنی بودن تمام این شیوه ها بر فطرت انسانی، از جمله اصولی است که در شیوه تحول آفرینی قرآن کریم دخیل بوده اند.