مطالعه ی موردی سندروم لهجه ی بیگانه: بررسی آواشناختی تولیدی، آکوستیکی و عصب شناختی زبان

مطالعه ی موردی سندروم لهجه ی بیگانه: بررسی آواشناختی تولیدی، آکوستیکی و عصب شناختی زبان سندروم لهجه ی بیگانه پدیده ی نادری است که در نتیجه ی وجود اختلال در گفتار حرکتی یا به عبارتی حرکت دهنده ی اندام های گفتاری ایجاد می شود. در اثر این اختلال فرد با لهجه ای شروع به صحبت کردن می کند که به وضوح با لهجه ای که با آن رشد کرده و بکار می برده تفاوت می کند و به سبب این امر توسط افراد جامعه ی زبانی خود خارجی و بیگانه بنظر می آید. در این تحقیق که اولین نمونه ی این سندروم در زبان فارسی گزارش می شود، بیمار مورد بررسی مرد، 40 ساله، راست دست و کاربر بومی لهجه های مشهدی و فارسی معیار می باشد که پس از بروز عارضه ی مغزی در لوب های پس سری و گیجگاهی و همچنین شیار کالکارین نیمکره ی راست مغز با تغییر لهجه مواجه می شود و شروع به صحبت کردن با لهجه ای بظاهر یزدی می نماید. بررسی های آواشناختی تولیدی، آکوستیکی و عصب شناسی زبان برروی بیمار صورت پذیرفت تا عوامل یزدی بنظر رسیدن گفتار بیمار مشخص گردد. همچنین گفتار بیمار با دو گروه کنترل یزدی و فارسی معیار و همچنین با گفتار قبل از سکته ی بیمار مقایسه گردید. برای این منظور برای بدست آوردن نمونه های گفتاری مورد نظر، به بیمار و همچنین گروه های کنترل چند کلمه و عبارت و همچنین یک متن نوشتاری ارائه گردید. نتایج بدست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که علت بیگانه بنظر رسیدن گفتار بیمار را می توان به تغییرات صورت گرفته در برخی از عناصر زنجیری از جمله فرایندهای آوایی از یک طرف و بویژه عناصر زبرزنجیری گفتار از جمله آهنگ و تکیه از طرف دیگر نسبت داد. همچنین مشخص گردید که گفتار بیمار از مشخصاتی برخوردار می باشد که نمی توان لهجه ی وی را کاملا یزدی دانست، بلکه لهجه ی وی ترکیبی از مشخصات لهجه ی یزدی، فارسی معیار، اصفهانی و مشهدی می باشد. از دیدگاه عصب شناختی زبان، بیمار پس از سکته با توجه به محدودیت های بوجود آمده بواسطه ی ضایعه ی مغزی، در طی یک فرایند جبرانی برخی از مشخصه های لهجه ی یزدی را برای جبران اختلالات بوجود آمده در لهجه ی فارسی معیار، مورد استفاده قرار می دهد. همچنین تغییرات فیزیولوژیکی بوجود آمده در بیمار بواسطه ی سکته ی مغزی، سبب بروز شرایط جدیدی برای تولید برخی از آواها بویژه همخوان ها بوجود آید، از این روی تولید آن ها به شکلی صورت می پذیرد که گفتار فرد توسط افراد جامعه ی زبانی اش بیگانه به نظر برسد. کلید واژه ها: سندروم لهجه ی بیگانه، تحلیل آواشناختی، تحلیل آکوستیکی، عصب شناسی زبان، لهجه ی یزدی، فارسی معیار، سکته ی مغزی