تحلیل فقهی و حقوقی اراده واقف در ایجاد، اداره و انحلال وقف

چکیده وقف مظهر بارز صالحات باقیات است. سنت و عملی نیک و پسندیده است که همواره در میان همه ملل و اقوام، در ادیان و مذاهب مورد علاقه افراد بوده است. و آن عبارت است از اینکه عین مال حبس گردد؛ یعنی از هرگونه تصرفی در امان باشد و منافع آن در جهتی که واقف تعین می کند، آزاد گذاشته شود. مهم ترین قاعده فقهی در باب وقف « قاعده الوقوف علی حسب ما یوقفها » است. این قاعده بیان می کند، در انتفاع از وقف باید خطوط کلی ای که واقف در انشای وقف تعین کرده است، متابعت شود. همچنین از قاعد مستفاد می گردد؛ تعین نوع وقف، تعین موقوف علیهم و نحوه انتفاع آنان از وقف و تعین متولی، ناظر بر وقف و کیفیت اداره وقف ، از اختیارات واقف می باشد. در منابع فقهی و حقوقی ایران اصل بر حرمت بیع مال موقوفه می باشد . اما گاهی اوقات شرایط و اوضاع و احوالی بوجود می آید که برای حفظ نهاد وقف و مصلحت موقوف علیهم فروش موقوفه لازم می آید. که در اینصورت حرمت بیع موقوفه زایل می شود که می توان آن را فروخت. این شرایط در فقه و حقوق یکسان نمی باشد. در این پژوهش کوشیده شده است، اراده واقف و میزان تاثیر آن در وقف با یک نگرش فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. کلید واژگان: وقف، موقوف علیه، اراده واقف، بیع وقف.