ارائه الگوی علّی- تجربی از ارتباط بین یادگیری عاطفی- اجتماعی و موفقیّت در تحصیل و زندگی دردانش آموزان دبیرستانی

هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط علّی بین متغیرهای عاطفی- اجتماعی موجود در مدارس و موفقیّت تحصیلی و موفقیّت در زندگی دانش اموزان دبیرستانی بود. برای رسیدن به این هدف بر اساس مدل مفهومی و نظری زینس و همکاران یک مدل علّی ارائه شد که در آن جوّ عاطفی- اجتماعی مدرسه به عنوان متغیر برونزاد، توانش های عاطفی- اجتماعی و انگیزه تحصیلی به عنوان متغیرهای واسطه ای لایه اول و دلبستگی به مدرسه و رفتارهای جامعه پسند به عنوان متغیرهای واسطه ای لایه دوم و متغیرهای درونزاد نیز شامل دو شاخص برای موفقیّت تحصیلی که یکی نمره پیشرفت تحصیلی در درس و شیمی و دیگری نمره پیشرفت تحصیلی در درس ادبیات فارسی بود. و سه شاخص شادمانی، تاب آوری و امیدواری برای ارزیابی موفقیّت در زندگی بود. برای آزمون این مدل از روش تحلیل مسیر بر اساس مراحل پیشنهادی بارون و کنی استفاده شد. 1260 نفر آزمودنی (663 نفر پسر و 597 نفر دختر) از دانش آموزان دبیرستان های نواحی 2 و 3 شهر شیراز به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند.پایایی آزمون ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی نیز به دو روش تحلیل عوامل مولفه های اصلی و محاسبه همبستگی درونی بین گویه ها و نمرات کل و خرده مقیاس محاسبه گردید. داده ها به طور نسبی از رضایت بخش بودن و قابل قبول بودن ضرایب پایایی و روایی مقیاس ها حکایت داشتند. یافته ها نشان دادند که جوّ عاطفی-اجتماعی مدرسه به عنوان یک متغیر برونزاد می توانست به صورت مثبت و معنادار توانش های عاطفی- اجتماعی و انگیزه تحصیلی را پیش بینی کند. این دو دسته متغیر واسطه ای همراه با متغیر برونزاد، قادر به پیش بینی مثبت و معنادار متغیرهای واسطه ای لایه دوم یعنی دلبستگی به مدرسه و رفتارهای نوع دوستانه بودند. بهترین پیش بینی کننده متغیرهای درونزاد مدل، انگیزه تحصیلی بود که می توانست با ضرایبی مثبت و نسبتاً قوی متغیرهای درونزاد بخصوص متغیرهای مربوط به موفقیّت در تحصیل را پیش بینی کنند. بهترین پیش بینی کننده شاخص های سلامت و بهکامی عاطفی- روانی نیز توانش های عاطفی- اجتماعی بودند که می توانستند شادمانی، تاب آوری و امیدواری را پیش بینی کنند. بر اساس این یافته ها می توان این گونه ادعا کرد که متغیرهای درونزاد این مطالعه به دو گروه مجزا تقسیم می شوند. بر خلاف انتظار و پیش بینی موجود رفتارهای نوعدوستانه قادر به پیش بینی معنادار و مثبت متغیرهای درونزاد مدل نبودند و به نظ می رسد که آزمودنی های مطالعه حاضر حساب سلامت و بهکامی عاطفی و موفقیت تحصیلی خود را از رفتارهای نوع دوستانه خود جدا ساخته اند.