تحلیل دیدگاه حسابرسان در رابطه با عوامل موثر بر اعتماد آنها به مدیریت صاحبکار و مدارک ارائه شده توسط وی

تحقیق حاضر به منظور بررسی و تحلیل دیدگاه حسابرسان در خصوص عوامل موثر بر اعتماد آن ها به مدیریت صاحبکار و مدارک ارائه شده توسط وی طرح ریزی و انجام شده است. با وجود الزام حسابرسان به برنامه ریزی و اجرای فرایند حسابرسی با تردید حرفه-ای، این موضوع را نیز باید در نظر داشت که حسابرسی صورت های مالی نمی تواند بدون اعتماد حسابرس به صاحبکار و مدارک ارائه شده توسط وی انجام شود زیرا صورت های مالی و شواهد و مدارک ارائه شده توسط مدیریت، مبنای کار حسابرسان را فراهم می-کنند. در عین حال، سطوح بیش از حد اعتماد و اطمینان، ممکن است به تردید حرفه ای حسابرسان آسیب برساند. بر این اساس، بررسی دیدگاه حسابرسان در خصوص عوامل موثر بر سطح اعتماد آن ها، جهت درک روابط میان حسابرسان و مدیریت صاحبکار ضروری است. برای جمع آوری اطلاعات لازم جهت انجام تحقیق، از پرسشنامه استفاده شده و از آنجایی که پرسشنامه استاندارد شده ای جهت انجام تحقیق وجود نداشت، پرسشنامه ای متناسب با ماهیت و موضوع تحقیق و بر اساس نتایج تحقیقات قبلی در خصوص عوامل موثر بر سطح اعتماد حسابرسان به مدیریت صاحبکار و مدارک ارائه شده توسط وی طراحی گردید. به کمک این پرسشنامه تأثیر برخی از ویژگی های اعتماد کننده (حسابرس و موسسه حسابرسی) شامل سن، تجربه کاری، جنسیت، وضعیت تأهل، رده سازمانی حسابرس و اندازه موسسه حسابرسی، نوع تأثیر (افزایش، کاهش یا بی تأثیر) و میزان اهمیت (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد یا خیلی زیاد) 54 مورد از ویژگی های اعتماد شونده (مدیریت و شرکت صاحبکار) در 10 طبقه شامل توانایی مدیریت صاحبکار، شهرت مدیریت صاحبکار، پاسخگویی مدیریت صاحبکار، اعتقادات دینی مدیریت صاحبکار، رعایت هنجارهای اخلاقی توسط مدیریت صاحبکار، خیرخواهی مدیریت صاحبکار، سیستم کنترل های داخلی شرکت صاحبکار، ساختار سرمایه شرکت صاحبکار، سودآوری شرکت صاحبکار و سوابق حسابرسی شرکت صاحبکار و نیز سایر موارد شامل وجود فشارهای غیرعادی بر فعالیت و مدیریت شرکت صاحبکار، پر ریسک بودن نوع و زمینه فعالیت شرکت صاحبکار، وجود ابهام عمده در رابطه با تداوم فعالیت شرکت صاحبکار، وجود اشتراک و شباهت بین مدیریت صاحبکار و حسابرس بر اعتماد حسابرسان به مدیریت صاحبکار و مدارک ارائه شده توسط وی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری تحقیق به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند که شامل حسابرسان شاغل در موسسات عضو جامعه ی حسابداران رسمی (179 نفر) در رده های سازمانی شریک یا مدیر، سرپرست ارشد، سرپرست و حسابرس ارشد (دارای توانایی ارزیابی ریسک حسابرسی و تصمیم گیری در خصوص اعتماد و یا عدم اعتماد) می باشد. اطلاعات گردآوری شده، به کمک آزمون t- استیودنت دو نمونه ای مستقل، آزمون رتبه علامت دار ویلکاکسون، آزمون آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون t- استیودنت تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه حسابرسان ابعاد سیستم کنترل های داخلی شرکت صاحبکار، رعایت هنجارهای اخلاقی توسط مدیریت صاحبکار، توانایی مدیریت صاحبکار، شهرت مدیریت صاحبکار، پاسخگویی مدیریت صاحبکار، سوابق حسابرسی شرکت صاحبکار به ترتیب اولویت از اهمیت بیشتری برخوردارند. به علاوه تحلیل تأثیر ویژگی های اعتماد کننده (حسابرس و موسسه حسابرسی) بر اهمیت 11 بعد ارائه شده نشان می دهد که اهمیت برخی عوامل از دیدگاه حسابرسان در سنین مختلف و با تجربه های حسابرسی گوناگون (از جمله عوامل توانایی مدیریت صاحبکار، ساختار سرمایه شرکت صاحبکار، سوابق حسابرسی شرکت صاحبکار) و بین زنان و مردان (از جمله عوامل توانایی مدیریت صاحبکار، پاسخگویی مدیریت صاحبکار، خیرخواهی مدیریت صاحبکار، سیستم کنترل داخلی شرکت صاحبکار، سوابق حسابرسی شرکت صاحبکار) و مجردان و متأهلین (از جمله عوامل توانایی مدیریت صاحبکار، پاسخگویی مدیریت صاحبکار، رعایت هنجارهای اخلاقی توسط مدیریت صاحبکار، خیرخواهی مدیریت صاحبکار، سیستم کنترل های داخلی شرکت صاحبکار، ساختار سرمایه شرکت صاحبکار، سودآوری شرکت صاحبکار و سوابق حسابرسی شرکت صاحبکار)، یکسان می باشد. اهمیت سایر ابعاد با افزایش سن و تجربه، افزایش یافته و عموماً حسابرسان مرد و نیز افراد متأهل اهمیت بیشتری را برای برخی موارد قائل شده اند. همچنین، بررسی تأثیر رده سازمانی حسابرس و اندازه موسسه حسابرسی بر اهمیت ابعاد مذکور نشان می دهد که عمدتاً دیدگاه حسابرسان شاغل در رده های سازمانی مختلف و در موسسات حسابرسی با اندازه های مختلف یکسان است.