رمز شناسی کوه قاف در ارتباط با سیمرغ(با توجه به منطق‏الطیر عطار)

ادبیات گرانقدر و ممتاز سرزمین ما، بی هیچ گزافه و مبالغه‏ای در میان آثار فرهنگی جهان، بی‏نظیر و درخشان است.اندیشمندان و شاعران، همینطور ادبیان و هنرمندان، از ثمرات خود، کام جان مشتاقان ادب و هنر را شیرین ساخته‏اند. بالأخص از زمانی‏که عارفان بیداردل، فرهنگ و ادب کهن پارسی را با حقیقت و معارف الهی و اسلامی در آمیخته و با معانی بلند و مضامین قدسی ارجمند، مرتبت و منزلت شعر وادب را از فرش به عرش رساندند. آدمی به واسطه فطرت خداجوی خود پیوسته در طلب محبوب ازل است و بی‏تاب و مشتاق او را می‏جوید و می‏طلبد و به مقتضای طبع الهی خویش جویای کمال مطلق است و خواستار وصول به بارگاه قرب وی و این کشش وکوشش خود نشان مناسب است و رمز ارتباط و نسبت. عارفان خدابین وکاملان صاحب یقین با اقتباس الطاف خداوند از پس پرده اسرار بوی برده‏اند و آفات و خطرات راه را می‏دانند و می‏شناسند. عارفانی چون شیخ عطار این سیر و سلوک را در قالب آثار خود بیان نموده‏اند از جمله منطق‏الطیر که دریایی است ناپیدا کرانه که قعر آن از گوهرهای ناب معرفت آکنده است، هر کس به قدر وسع و بصیرت خود می‏تواند مرواریدی چند از آن وحکایاتی بس شورانگیز و عبرت‏آمیز به کف آورد. عطار در مناظره مرغان، مطالبی مطول و مبسوط عرضه داشته و گوهرهایی گرانقدر سفته است. او در منطق‏الطیر حکایتهای پرندگان را با نقل و گفتگویی ساده شروع می‏کند و با توصیف اعمال و صفات شخصیتهای نقش‏آفرین به شیوه‏ای استعاری و بامقابله و محادثه آنها بسط وتطور می‏دهد. داستان شورانگیز مرغان منطق‏الطیر حقایق بسیار و دقایق بی‏شمار دارد. در هر عبارتش صدها راز تعبیه کرده‏اند و در هر اشارتش گونه‏گون اسرار نهاده شده که آن را با گوش ظاهر نتوان شنید، بلکه ‏باید به سمع باطن نیوشید وما در این مجال دریا را به پیمانه می‏یابیم و با سوزن روزن به روی خورشید می‏گشاییم. چه بسیار سخنان نغز و عمیق وحکمت آمیز که عقول محدود ما برنمی‏تافت رها کردیم و چه بسیار حکایات عبرت انگیز که لطافتی بی شمار داشت، بنا به مصلحتی از آن جهت که سر رشته موضوع مورد بحث از دست نرود، فروگذاشتیم. چه می‏گویم که هست این نکته باریک شب روشن میان روز تاریک در این مشهد که انوار تجلی‏ است سخندارم ولی ناگفتن اولی است ( شبستری، 1383: 16) داستانهای عطار، رمزی است از آن جهت که برای فهم آن باید در سطح رمز شناسی ومعناشناسی، بررسی شود تا عوامل پنهان‏تر وموثرتر آن آشکار گردد. نمونه‏هایی از این عوامل پنهان و موثر، نشیمنگاه و آشیان سیمرغ است. کوه قاف واژه‏ای آشناست که از دیرباز در اسطوره‏ها و آثار ادبی ظهور یافته و از جایگاهی ویژه برخوردار است.ارتباط این جایگاه، با سیمرغ، اساس این پژوهش را تشکیل می‏دهد. در حین مطالعه این مهم، با عناصر مختلف تشکیل‏دهنده منطق‏الطیر رو‏برو شده به بررسی اجمالی آنها نیز پرداختیم. از جمله: لزوم زبان رمزی صوفیه، جایگاه رمز‏شناسی در منطق‏الطیر، سیر وسلوک و پرواز مرغان به سوی سیمرغ، ویژگیهای مرغان، درخت، کوه و در نهایت آنچه در هنر مورد بررسی قرار گرفت ارتباط نقاشی گل و مرغ با کوه و درخت است.