تکثیر درون شیشه ای و پرآوری دو رقم یکساله و چند ساله توت فرنگی با استفاده از cut achene و کشت جنین

توت فرنگی به عنوان یکی از ریز میوه های مناطق معتدله در دهه های اخیر در زمره تولیدات مهم و تجاری محصولات باغبانی قرار گرفته است. ارقام توت فرنگی به شدت هتروزیگوس می باشند، بنابراین هر دانهال آن در یک جمعیت از نظر ژنتیکی منحصر به فرد است. با این نگرش، استفاده از بذر به عنوان نماینده ی واقعی جمعیت های گیاهی و تولید مستقیم گیاهچه از آنها اهمیت خاصی دارد. چون جوانه زنی بذر های ارقام توت فرنگی یکنواخت نمی باشد، بنابراین دست یابی به تکنیک کارآمد تولید گیاهچه های یکنواخت در کوتاه مدت و همچنین افزایش طوقه های فرعی (branch crowns) به منظور تولید انبوه حائز اهمیت است. در این پژوهش، در آزمایش های جداگانه، قدرت جوانه زدن بذر های سرما دیده و سرما ندیده دو رقم توت فرنگی سلوا و کاماروسا با استفاده از ریز نمونه های بذور برش خورده (cut achenes) و کشت جنین (embryo culture) و همچنین کاربرد پروهگزادیون کلسیم[prohexadione –calcium (pro-ca)] در غلظت های 5/0، 5/1، 3، 5/4 و 6 میکرومولار به منظور افزایش طوقه های فرعی در محیط کشت پایه ms بدون هورمون در آزمایش های فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در in vitro مورد بررسی قرار گرفت. کشت ها در دمای 27 درجه سانتیگراد به مدت 8 هفته نگهداری شد. نتایج بدست آمده نشان داد درصد جوانه زنی (100-90 درصد) و سرعت جوانه زنی (دو-سه روز) و همچنین میزان باززایی گیاهچه های نرمال (90-80 درصد) در ریز نمونه های بذور برش خورده و کشت جنین در مقایسه با بذور کامل بیشتر و در هر دو رقم به وضوح مشهود بود. استفاده از پروهگزادیون کلسیم در غلظت های 5/1، 5/4 و 6 میکرومولار باعث افزایش قابل ملاحظه طوقه های فرعی در رقم کاماروسا شد. درحالیکه در رقم سلوا طوقه فرعی مشاهده نشد. تعداد طوقه های فرعی تشکیل شده در رقم کاماروسا درغلظت های 5/4 و 6 میکرومولار pro-ca دو برابر طوقه های فرعی تشکیل شده در غلظت 5/1 میکرومولار بود. کاربرد خارجی پروهگزادیون کلسیم اثر معنی دار بر شاخص های نموی داشت و باعث کاهش طول طوقه اصلی، قطر طوقه اصلی و افزایش تعداد برگ، تعداد ریشه و وزن تر و خشک گیاهچه ها شد. تایید پتانسیل پروهگزادیون کلسیم به عنوان ماده شیمیایی بلوکه کننده جیبرالین در تمایز و توسعه طوقه های فرعی وابسته به ژنوتیپ در توت فرنگی، عدم وجود خواب فیزیولوژیک در بذر توت فرنگی و شناسایی پوسته سخت بذر به عنوان عامل جلوگیری از جوانه زنی یکنواخت بذر ها از نتایج عمده این پژوهش می-باشد.