باور به تعالی خداوند و «جلال ساکن شونده» خداونددر عهد عتیق و تلمود

برخی آیات کتاب مقدس یهودی ، از نزول پروردگار بر روی زمین و در پدیده های طبیعی سخن می گویند . خداوند به منظور نجات قوم و هدایت ایشان وابلاغ وحی بر پیامبران بارها بر روی زمین به شکل ستونی از ابر ، شعله های فروزان آتش و دود تجلی می کند . نظر به اینکه این حضور مادی و ملموس ، با باورهای توحیدی یهود و تعالی پروردگار در تناقض آشکار بود ، مورد تاویل و تفسیر علمای تلمودی قرار گرفت . آنها آموزه حضور مطلق و فراگیر خداوند را مطرح کردند . بر این اساس خداوند دارای کمال ذاتی است و عالم مطلق است . بر جهان هستی احاطه دارد و جهان هیچگاه از حضور وی خالی نمانده است . اصطلاح شخینا یا جلال الهی تفسیر همان حضور مادی و ملموس خداوند است که در تلمود به حضور معنوی او تفسیر گردید و هدف آن تزکیه قوم از گناهان و هدایت آنها به سوی زندگی پاک در پرتو نور ذات الهی و پیروی از شریعت موسی دانسته شد . دستاورد علمای تلمودی از این تفسیر زدودن باورهای اسطوره ای و خرافی از خدای کتاب مقدس بود . آنها با طرح این نظریه تلاش کردند تا تعالی و وحدت خدای یهودی را حفظ کنند در عین اینکه حضور او را بر روی زمین نیز توجیه می کردند. از نظر ایشان خود خداوند به زمین نیامده بود بلکه آنچه که به امداد قوم یهود آمده بود جلال وی بود. علمای تلمودی جلال الهی را به پرتوهای خورشید تشبیه کردند که در عین حال که بر زمین می تابند از خورشید هم جدا نیستند به همین ترتیب جلال خداوند هم در عین حال که از او جدا نیست و مانع توحید وی نمیشود می تواند به زمین بیاید و قوم را راهنمایی و کمک کند .دراین رساله ابتدا حضور الهی در کتاب مقدس بررسی شده است و سپس به بررسی آن در تلمود پرداخته شده است و در آخر وجوه افتراق و اشتراک حضور الهی در هر دو منبع بیان شده است .