تغییر پذیری زمانی برخی خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی در یک خاک منطقه نیمه خشک اصلاح شده با کود گاوی

چکیده: خاک های مناطق خشک و نیمه خشک، فقیر از ماده آلی بوده و به همین علت پایداری خاکدانه ها در آنها ضعیف می باشد. این مسأله باعث تخریب ساختمان خاک و در نتیجه مختل شدن پدیده نفوذ آب در خاک می گردد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر کود گاوی بر برخی خواص فیزیکی و هیدرولیکییک خاک منتخب از منطقه نیمه خشک شامل میانگین وزنی قطر (mwd) خاکدانه ها، جرم مخصوص ظاهری(db)، جرم مخصوص حقیقی (dp)، تخلخل کل (n)، هدایت هیدرولیکی اشباع (ks)، سرعت نفوذ، نفوذ تجمعی و نیز ضرایب معادلات نفوذ فیلیپ، کوستیاکوف و کوستیاکوف اصلاح شده بود. کود گاوی به مقادیر صفر، 30 و 60 تن در هکتار با لایه صفر تا 20 سانتی متری خاک لوم شنی در یک زمین بایر واقع در دانشگاه محقق اردبیلی مخلوط گردید سپس در شرایط طبیعی به مدت 9 ماه نگهداری شد. همه پارامترهای فوق-الذکر در زمان های صفر (قبل از خاک ورزی و کوددهی)، 6 و 9 ماه اندازه-گیری شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل (فاکتور اول 3 سطح مصرفی کود و فاکتور دوم 3 زمان اندازه گیری) و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که سطوح مصرفی پایین و بالای کود گاوی به طور معنی دار (01/0<p) و به ترتیب باعث افزایش کربن آلی به میزان 2/131 و 7/193 درصد، میانگین وزنی قطر (mwd) خاکدانه هابه میزان 5/87 و 150درصد و تخلخل کل به میزان 75/8 و 33/20 درصد و کاهش جرم مخصوص ظاهریبه میزان 72/7 و 7/22 درصد و جرم مخصوص حقیقیبه میزان 21/2 و 23/2 درصد گردید. مقادیر مصرفی کود گاوی اثر معنی داری بر هدایت هیدرولیکی اشباع، سرعت نفوذ، نفوذ تجمعی نهایی، ضرایب معادلات فیلیپ، کوستیاکوف و کوستیاکوف اصلاح شده نداشت. هدایت هیدرولیکی در زمان های 6 و 9 ماه نسبت به زمان صفر (قبل از خاک ورزی و کوددهی) به طور معنی دار و به میزان 5/136 و 7/173 درصد افزایش یافت. بر اساس نتایج تحقیق حاضر کود گاوی از طریق افزایش کربن آلی خاک منطقه نیمه خشک باعث افزایش پایداری ساختمان خاک و تخلخل کل و در نتیجه بهبود سرعت نفوذ و نفوذ تجمعی نهایی گردید.