بایواستراتیگرافی و پالئواکولوژی سازند پابده در منطقه ی باباحیدر (شهرکرد)، بر اساس ماکروفسیل های جانوری (ماهی ها) و گیاهی

چکیـــده برش های مورد مطالعه در این تحقیق در ناحیه باباحیدر (شهرکرد) قرار دارند و از نظر ساختاری به واحد زاگرس چین خورده متعلق می باشند. تعداد چهار رخنمون از سازند پابده با سن ائوسن تا الیگوسن آغازین از دیدگاه حضور فسیل ماهی های استخوانی، فسیل گیاهان گلدار و مجموعه میکروفسیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. سن افق ماهی دار در رسوبات منطقه ی باباحیدر (شهرکرد)، بر اساس حضور مجموعه ی روزن دارا ن شناور، فاصله زمانی ائوسن میانی- پایانی می باشد. همراهی فرامینیفرهای پلانکتون با آثار متنوع گیاهی تأییدی بر محیط دیرینه با آب و هوای گرم و مرطوب و شرایط لبه ای- دریایی ناحیه ی مورد مطالعه در آن زمان است. نمونه های فسیل ماهی های استخوانی جمع آوری شده از منطقه باباحیدر متعلق به 21 گروه مختلف از مارماهی ها، نیزه ماهی ها، ماهی های محیط های نزدیک ساحل، ماهی های گوشت خوار (کوسه ها)، ماهی های کف زی و ماهی های اعماق (دارای پلاک ها و گرهک های مولد فسفر) می باشد. نمونه های به دست آمده از دیدگاه سیستماتیک متعلق به گروه های زیر می باشند: acanthuridae, anguilliformes, berychiformes, bregmacerotidae, centrisidae, clupeiformes, elopiformes, euzaphlegidae, fistularidae, gempylidae, gonostomatidae, myctophidae, ophidiiformes, palaeorynchidae, phoschitidae, preciformes, scombridae, sternoptychidae and trichiuridae. از دلایل انقراض گروه های مختلف مهره داران دریایی، می توان سردشدن آب و کم عمق شدگی در نزدیک مرز ائوسن به الیگوسن را نام برد. کشف میگوهای فسیل شده در منطقه (مخصوصاً برش قنبرسینی) و وجود ماهی های متلاشی شده نشان گر این است که ماهی ها پس از مرگ و حمل در ساحل توسط میگوها مورد تهاجم قرار گرفته اند. یافت فسیل حشرات (مورچه) در این مجموعه فسیلی نیز موید ورود رسوبات قاره ای به حوضه و وجود رودخانه ها و کانال های منتهی به دریاست. نمونه های فسیل شده گیاهی منطقه از حفظ شدگی خوبی برخوردار می باشند و شامل چندین گروه مختلف گیاهی از جمله تیره گندمیان، تیره سیکاس، راسته جگن، جنس ایریس، بقایای میوه اقاقیا و بید است. این آثار انتقالی شامل برگ گیاهان مختلف تک لپه ای و دو لپه ای است و گسترش گیاهان پهن برگ تائیدی بر محیط دیرینه گرمسیری در این ناحیه است. لازم به ذکر است که برش امیدآباد سراب دارای بیشترین تعداد فسیل گیاهی در منطقه است. نمونه های یافت شده به گروه های زیر تعلق دارند: gramineae (phragmites), cycadaceae (carpon of cycads), juncaceae, iris, carpon of acasia and salix. میکروفسیل های یافت شده در منطقه شامل بقایای گروه های مختلفی مانند فرامینیفرها، استراکدها، بریوزوئرها، خارپوستان، ستارگان دریایی، دندان ماهی ها، خرده های استخوان های حمل شده و فضولات ماهی ها (کوپرولیت) بوده که جهت تعیین سن لایه های در برگیرنده افق های ماهی دار و دارای آثار گیاهی مورد استفاده قرار گرفته اند. نمونه های به دست آمده از دیدگاه سیستماتیک متعلق به گروه های زیر می باشند: marginulina wetherelli, sprilina sp., nodosaria catesbi, stilostomella dentate, elphidium sp., textularia sp., oolina sp., hantkennina compressa, hantkenina alabamensis, operculina sp., globigerina sp., lagena sp., uvigerina sp., globigerinatheka mexicana, morozovelloides sp. and laevidentalina sp. تجمع این مجموعه فسیلی، وجود برخی از جنس های فرامینیفر پلانکتون و بنتیک، سوزن اسفنج و ذرات ترکیبات آهن (هماتیت و لیمونیت) نشانگر محیطی گسترده از لبه ی خشکی به دریا همراه با کانال های منتهی به حوضه تا آب های عمیق است. همچنین حضور 6? تا 7? درصدی میکروفسیل گلوبیژرین (محیط دریای باز) بر روی اکثر آثار گیاهی یا به همراه آن ها (مخلوط شدگی خشکی و دریا) نشانگر وجود جریان های رودخانه ای و کانال های باز در شلف است که این بقایای گیاهی در زمان رسوبگذاری، توسط رودخانه یا باد به داخل دریا حمل شده اند و سپس چرخه فسیل شدن برروی آن ها اتفاق افتاده است. فونای ماهیان استخوانی در ائوسن اغلب نقاط دنیا غنی است. برای مثال سازندmont bolca در ایتالیا و سازند green riverدر آمریکا فونای شبیه فونای ماهیان استخوانی ایران را دارا هستند. از نهشته های ائوسن سازند green river آمریکا گونه های مختلف و متنوعی از ماهی های استخوانی، حشرات، مهره داران و فسیل های گیاهی شبیه به آنچه در این تحقیق مشاهده می گردد بدست آمده است که گویای شباهت زیست دیرینه شناسی افق های فسیل دار ائوسن در ایران و سایر نقاط جهان بوده است. واژگان کلیدی: ماهی های استخوانی، گیاهان گلدار، فرامینیفر پلانکتون، تک لپه ای، دو لپه ای، مهره داران.