جداسازی و شناسایی ترکیبات عصاره و اسانس گیاه l. pterocarya fraxinifolia و بررسی اثرات بیولوژیکی متابولیت های ثانویه در طول یک دوره فنولوژیکی

رابطه و پیوند انسان و گیاه به قدمت فرهنگ بشری است، از آغاز اولین آثار جوامع بشری، استفاده از گیاه به عنوان مواد غذایی و دارو در تمام جوامع متداول بوده است. عصاره و اسانس گیاهان به سبب دارا بودن خواص و ویژگی های منحصر به فرد و کاربردهای فراوان سنتی و صنعتی آن ها اهمیت بسزائی دارند. در این پژوهش گیاه l. pterocarya fraxinifoliaکه نام عمومی آن caucasian wingnut است و در آستارا، سیاهکل، رشت و مازندران به ترتیب به نام های موتال،کهل ،کوچی و لرگ مشهور است به-عنوان یکی از گیاهان بومی ایران که با پراکندگی بسیار در مناطق شمالی ایران، ترکیه و قفقاز می روید، برای انجام آنالیزهای کیفی و سنجش خواص بیولوژیکی از جمله سنجش فعالیت مهار رادیکال آزاد، سنجش فعالیت مهار پراکسیداسیون لیپید، سنجش میزان کل ترکیبات فنلی، میزان خواص ضد میکروبی و همچنین سنجش میزان خواص سمیت سلولی انتخاب شد. افراد محلی از برگ این گیاه به عنوان ضد قارچ در درمان کچلی و همچنین به عنوان ماهی کش در صید ماهی استفاده می کنند. از آنجا که عصاره این گیاه در آزمون های بیولوژیکی فعالیت بالایی نشان داد، به منظور دست یابی به فرکشن موثر، کروماتوگرافی ستونی انجام و فعالیت های بیولوژیکی فرکشن های هگزانی، کلروفرمی، اتیل استاتی و متانولی اندازه گیری و با عصاره تام مقایسه شد. از بین فرکشن های فوق ملاحظه گردید که فرکشن اتیل استاتی بیشترین فعالیت بیولوژیکی را نشان داد. سپس برای بدست آوردن اجزاء موثر جداسازی بر روی فرکشن اتیل استاتی آغاز و با توجه به موفقیت آمیز بودن روش های کروماتوگرافی کلاسیک در جداسازی اجزاء با انجام روش های خالص سازی تکمیلی، چهار ماده خالص حاصل شد که از طریق طیف-گیریuv ،ir ، h1-nmr ،c13-nmr ، hmbc، hsqc و mass ساختار دقیق این ترکیب ها تعیین گردید. ژوگلون (juglone )، هیدرو ژوگلون 4-o-گلوکوزاید (hydrojuglone-4-o-glucoside)، سیرینجین ((syringin و 1,4-dihydroxy-8-methoxy-7,8-dihydronaphthalen-5-one ترکیب های خالص شده از این گیاه بودند.