بررسی بیماریزایی جدایه هایی از قارچ های (bals.) vuill. beauveria bassiana و metarhizium anisopliae (metsch.) sorokin روی برخی از مراحل زیستی سوسک کلرادوی سیب زمینی و سازگاری جدایه های موثر قارچ با چهار نوع حشره کش متداول

سوسک کلرادوی سیب زمینی (cpb)، leptinotarsa decemlineata (say) یکی از آفات اقتصادی و مهم سیب زمینی در سراسر جهان است. این آفت در اغلب مناطق سیب زمینی کاری ایران وجود داشته و در صورت عدم اقدامات کنترلی خسارت شدیدی به محصول وارد می کند. به دلیل مشکلات ناشی از مصرف سموم شیمیایی که در حال حاضر متداول ترین روش کنترل این آفت به شمار می رود. اعمال روش های جایگزین و یا کاهش غلظت مصرف سموم به همراه سایر روش های مدیریتی به ویژه کنترل بیولوژیکی ضروری است. در این مطالعه از سال 1386 تا سال 1390 بیماری زایی چهار جدایه ی بومی (akb، iran 429c، iran 441c و z-1) و دو جدایه ی خارجی (lrc 107 و lrc 137) از قارچ beauveria bassiana همراه با دو جدایه ی بومی (demi 1 و iran 437c) متعلق به قارچ metarhizium anisopliae روی لاروهای سنین دوم و چهارم، حشره ی کامل و مرحله ی زمستان گذران این سوسک به روش غوطه ور سازی بررسی شد. همچنین امکان سازگاری اختلاط این قارچ ها با چهار نوع حشره کش متداول و مجاز آفت شامل: دیازینون، فوزالون، فن والریت و ایمیداکلوپراید و احتمال اثر تشدید کنندگی مخلوط روی لارو سن دوم cpb در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. غلظت سوسپانسیون اسپور جدایه های قارچی شامل 107، 107×5، 108، 108×5 و 109 کنیدی در هر میلی لیتر برای زیست سنجی قارچ ها و غلظت های حشره کش ها شامل: غلظت کشنده (غلظت توصیه شده) (rc) و غلظت های زیر کشنده (1/2، 1/4، 1/8 و rc 1/16) بودند. نتایج آزمون های زیست سنجی نشان داد که بالاترین مرگ و میر و پایین ترین شاخص های lt50 و lc50 متعلق به جدایه ی akb از قارچ b. bassiana بود و بین مرگ و میر ناشی از این جدایه و سایر جدایه ها اختلاف معنی داری وجود داشت. جدایه های demi 001و iran 437c از قارچm. anisopliae پایین ترین میزان مرگ و میر را در تیمارهای مورد مطالعه ایجاد کردند و سایر جدایه های مورد آزمایش در رده های حد واسط قرار گرفتند. در تمام آزمایش ها میزان مرگ و میر با افزایش غلظت سوسپانسیون کنیدی افزایش یافت. حساسیت لارو سن دوم نسبت به لارو سن چهارم و حشره ی کامل به قارچ های بیماری زا بیشتر بود اما بین حساسیت افراد نر و ماده نسبت به قارچ بیماری زا اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج آزمایش های تأثیر حشره کش ها روی رشد و جوانه زنی اسپورهای قارچ ها نشان داد که حشره کش-های فوزالون و فن والریت باعث جلوگیری از جوانه زنی اسپور و رشد قارچ های مورد آزمایش شدند. حشره کش دیازینون فقط روی b. bassiana اثر بازدارندگی ایجاد کرد در حالی که حشره کش ایمیداکلوپراید هیچ گونه تأثیری روی جوانه- زنی و رشد میسلیومی قارچ ها نداشت و به عنوان حشره-کش سازگار با هر دو قارچ مشخص گردید و در اختلاط غلظت 1/16 rcاین حشره کش با سوسپانسیون کنیدیوم های جدایه های منتخب (106کنیدی در هر میلی لیتر) از هر دو قارچ، تأثیر سینرژیستی روی لاروهای سن دوم سوسک کلرادو مشاهده شد، بنابراین مخلوط یاد شده می تواند به عنوان آلترناتیو برای حشره کش های شیمیایی در برنامه های مدیریت تلفیقی آفت مورد استفاده قرار گیرد.