توسعه و مقایسه روش های مختلف میکرواستخراج با فاز مایع برای نمونه برداری از برخی ترکیبات کایرال و اندازه گیری آنها توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا

در این پایان نامه، به توسعه روش های مختلف ریز استخراج با فاز مایع پرداخته شده است. در کار اول، یک روش ریز استخراج مایع- مایع پخشی همراه شده با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و آشکارسازی فلوئورسانس، برای تعیین انانتیومرهای داروی گایافنزین در نمونه های ادرار انسان در طی دوره های زمانی مختلف پس از مصرف خوراکی شربت آن توسعه یافته است. بعد از بهینه سازی شرایط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالای انانتیومرگزین و به دست آوردن برخی از پارامترهای ترمودینامیکی برای بازداری انانتیومرهای گایافنزین بر روی ستون کایرال انتخاب شده، بعضی از عوامل موثر بر فرایند ریز استخراج انجام شده از قبیل نوع و حجم حلال های استخراج کننده و پخش کننده، زمان استخراج، دما، ph و اثر نمک زنی مورد بررسی قرار گرفتند. در کار دوم، یک روش ریز استخراج با فاز مایع بر اساس فیبرهای توخالی به صورت دوفازی، برای تعیین و ارزیابی ویژگی های اتصالی انانتیومرهای گایافنزین به آلبومین سرم گاوی در محیط آزمایشگاهی به کار گرفته شده است. پس از بهینه سازی برخی عوامل موثر بر فرایند ریز استخراج، روش پیشنهادی برای محاسبه ضریب توزیع داروی مورد نظر بین 1- اوکتانول و محلول بافری و نیز مطالعه میزان اتصال دارو- پروتئین در شرایط بیولوژیکی مورد استفاده قرار گرفت. در کار سوم، کاربرد روش ریز استخراج با فاز مایع متکی بر فیبرهای توخالی به صورت دو فازی، جهت تهیه نمونه و بررسی های فارماکوکینتیکی انانتیومرهای داروی مبورین در موش های صحرایی بعد از تزریق عضلانی داروی راسمیک مورد مطالعه قرار گرفته است. نمونه های پلاسمای جمع آوری شده، پس از پیش تغلیظ و تمیزسازی موثر با روش ارائه شده، توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و آشکارسازی مرئی- فرابنفش مورد آنالیز قرار گرفتند. مطالعات فارماکوکینتیکی نشان داد که جذب، توزیع و حذف انانتیومر (-)- مبورین سریع تر از انانتیومر دیگر آن بوده و اختلافات فارماکوکینتیکی به صورت فضاگزین بین انانتیومرهای این دارو وجود داشت. در کار بعدی، یک روش ریز استخراج با فاز مایع متکی بر فیبرهای توخالی سه فازی، برای استخراج داروی ضد التهاب کتوپروفن از پلاسمای انسان و موش صحرایی، پس از مصرف خوراکی این دارو به صورت راسمیک و سپس جداسازی انانتیومرهای آن توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا با استفاده از ستون غیر کایرال و وانکومایسین به عنوان افزودنی کایرال در فاز متحرک ارائه گردید. پس از بهینه سازی شرایط ریز استخراج، مطالعات درون بافتی نشان دادند که فراهمی زیستی s- کتوپروفن در موش صحرایی بیشتر از انانتیومر r آن می باشد، اما در انسان مقدار هر دو انانتیومر تقریباً یکسان است. سرانجام، یک ریز استخراج مایع- مایع پخشی بر اساس منجمدسازی قطره آلی شناور جهت استخراج انانتیومرهای پروپرانولول از پلاسمای انسان توسعه یافته و معتبرسازی گردید. جداسازی و آنالیز بعدی انانتیومرها توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا بر روی یک ستون کایرال انجام گردید. عوامل مهم موثر بر فرایند ریز استخراج با استفاده از روش طراحی ترکیب مرکزی و روش رویه پاسخ بهینه سازی گردید. غلظت های پلاسمایی (-)-(s)- پروپرانولول در تمامی لحظه ها پس از مصرف خوراکی داروی راسمیک، بیشتر از غلظت انانتیومر دیگر آن مشاهده گردید.