تاثیر برهم کنش اکسین و عنصر مس بر رشد ریشه و جوانه های زعفران

زعفران گرانقیمت ترین گیاه داروئی و ادویه ای در جهان محسوب می شود. از جمله خواص مهم دارویی این گیاه که ایرانیان از دیرباز از آن برای درمان بیماری ها استفاده می کرده اند، می توان به خاصیت های ضد سرطانی، ضد تومور، ضد افسردگی و درمان پروستات اشاره کرد. اکسین یکی از مهمترین تنظیم کننده های رشد گیاهی می باشد که در تنطیم ریشه زایی و رشد جوانه انتهایی و جوانه های جانبی نقش های زیادی دارد. از طرفی عنصر مس به عنوان یک عنصر غذایی کم مصرف در فرآیندهای مهمی از جمله فتوسنتز، ساخت رنگیزه ها و یکپارچگی غشاهای سلولی و هم چنین فعالیت برخی از آنزیم ها دخالت دارد. به منظور بررسی اثر برهم کنش ماده تنظیم کننده رشد اکسین و عنصر مس بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه زعفران، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور و 10 تکرار و با استفاده از روش کشت آبکشت در گلخانه تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام گرفت. اولین تیماردر این آزمایش از نفتالین استیک اسید (naa) با غلظت های (صفر، 1 و 2 گرم در لیتر) استفاده شد. قبل از کاشت بنه های زعفران در این ماده به مدت 60 دقیقه پیش تیمار شدند و در عمق 15 سانتی متری در پرلیت کشت شدند. یک هفته پس از کشت، گلدان ها توسط غلظت های مختلف سولفات مس به شکل (cuso ) در محلول هگلند و در چهار سطح ( صفر، 02/0، 1/0، 2/0 میلی گرم در لیتر ) در طول دوره رشد آبیاری می شدند. نتایج حاصل از این تحقیق طی سه مرحله نمونه برداری نشان دادند که غلظت صفر و 2/0 میلی گرم در لیتر سولفات مس یا غلظت 2 گرم در لیتر naa، صفاتی همچون تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه را کاهش دادند. در همه سطوح سولفات مس، موجب کاهش معنی دار صفات ذکر شده نسبت به شاهد گردید. تیمار naa با غلظت 1 گرم در لیتر به همراه سولفات مس با غلظت 1/0 میلی گرم در لیتر بهترین تیماری بود که تعداد ریشه و وزن خشک ریشه را در هر سه مرحله نمونه برداری بطور معنی داری افزایش داد. اما تیمارهای naa 1 گرم در لیتر در تمام سطوح سولفات مس بر طول ریشه تاثیری نداشتند. تعداد جوانه و تعداد بنه های دختری تولید شده در غلظت های 1 و 2 گرم در لیتر naa در تمام سطوح سولفات مس در سطح اطمینان 99 درصد کاهش یافت. بیشترین وزن بنه دختری در گیاهان با naa 1 گرم در لیتر به همراه سولفات مس 1/0 میلی گرم در لیتر بدست آمد. در این تیمار میانگین وزن بزرگترین کورم دختری 16/12 گرم بود که این میزان، 34 درصد نسبت به کنترل افزایش داشت. واژگان کلیدی: آبکشت، بنه های دختری، سولفات مس، زعفران، نفتالین استیک اسید