تراریزش گونه های کتان با اگروباکتریوم رایزوژنس به منظور افزایش تولید لیگنان پدوفیلوتوکسین

جنس linum از خانوادهlinaceae ، گیاهانی علفی و چندین ساله هستند که گونه زراعی این جنس از 2000 سال پیش در ایران کشت شده است. این گیاه چند منظوره و در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و صنعتی کاربرد فراوان دارد. ریشه گونه های وحشی یا خودرو این جنس دارای یک نوع لیگنان مفیدی بنام پدوفیلوتوکسین است که لیگنان مذکور به عنوان ماده اولیه در دارو های ضد سرطان استفاده می شود. در پژوهش حاضر، ابتدا جوانه زنی چند گونه از جنس linum مورد بررسی قرار گرفته سپس دو گونه l. mucronatum و l. album با استفاده از باکتری agrobacterium rhizogenes سویه های a13 و 9534 مورد تلقیح قرار گرفته و گیاهان تلقیح شده تشکیل ریشه های موئین دادند پارامترهای رشد از جمله طول ریشه، تعداد انشعاب و وزن ریشه های موئین به دقت اندازه گیری و در یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار توسط نرم افزاز آماری sas آنالیز شدند و بعد از اینکه ریشه های موئین به اندازه کافی رشد نمودند توسط سیستم کروماتوگرافی hplc مقدار لیگنان پدوفیلوتوکسین لاین های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت تأیید تراریختی ریشه های موئین توسط pcr با استفاده از آغازگر های ویژه انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از شکستن خواب بذرها، تیمار ترکیبی اسید جیبرلیک ppm1600 با اسید سولفوریک10% در گونه l. mucronatum بهترین نتایج را با 28/64% به عنوان بالاترین درصد جوانه زنی ارائه داد. همچنین اثر متقابل تیمار با گونه در همه تیمار های انجام شده در سطح یک درصد از نظر آماری معنی دار بود. ریزنمونه های هیپوکوتیل حساسیت بیشتری به تلقیح توسط باکتری نشان دادند. همانطوری که 70% ریشه های موئین از ریزنمونه های هیپوکوتیل و 30% هم از ریزنمونه های ریشه و همچنین 47% ریشه ها از وسط ریزنمونه ها و53% هم از انتهای ریزنمونه ها تشکیل شدند. ریزنمونه های جوان فراوانی تولید ریشه موئین بیشتری داشتند که با افزایش سن ریزنمونه فراوانی مذکور کاهش یافت. همچنین سویه a13 باکتری میزان آلودگی بیشتری نسبت به سویه دیگر نشان داد و فراوانی تولید ریشه های موئین در گونه l. mucronatum و گونه l. album به ترتیب 8/65% و 7/74% بود. نتایج حاصل از اندازه گیری وزن ریشه ها نشان داد که بین لاین های مختلف ریشه های موئین اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود داشت و کنتیک رشد ریشه های موئین حاصل از هر دو سویه مشابه و حداکثر افزایش وزن در بین روزهای 28 تا 56 بود. نتایج حاصل از کروماتوگرافی hplc نشان داد که به طور متوسط لاین های ریشه های موئین گونه l. mucronatum گونه l. album به ترتیب مقدار 96/4 و 41/6 میلی گرم بر گرم وزن خشک لیگنان پدوفیلوتوکسین داشتند که در مقایسه با ریشه های غیر تراریخته 4 برابر افزایش تولید نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از pcr، وجود باند های درخشانی از ژنهای rola-rolb و rolb را در dna ریشه های موئین نشان داد. نتایج منفی آغازگر vird، دلیل بر عدم وجود هر گونه آلودگی باکتریایی در ریشه های موئین و مهر تأییدی بر صحت نتایج مثبت آغازگرهای دیگر و در نتیجه تأیید ورود ژنهای باکتریایی به ژنوم گیاهان تراریخته بود.