بررسی آلودگی و اثرات زیست محیطی ناشی از آرسنیک در آبرفت های منطقه کلاته چوبک واقع در شمال کاشمر، زمینه ای برای پژوهش های ایمنی شناسی سلولی- مولکولی در گوسفندان منطقه

منطقه کلاته چوبک از توابع بخش کوهسرخ، در 35 کیلومتری شمال شهرستان کاشمر قرار دارد. در محدوده مورد مطالعه سه روستای چلپو، اوندر و خضربیگ واقع شده است. این منطقه تحت تاثیر گسل های نرمال و معکوس به شدت تکتونیزه شده و دارای پتانسیل معدنی بالا از نظر آنتیموان، آرسنیک و طلا است. در این مطالعه به منظور بررسی منشاء و میزان آلودگی در منطقه، نمونه برداری از سه منبع سنگ، خاک و آب صورت گرفت. 14 نمونه سنگ برداشت شده از منطقه، با استفاده از روش xrd و icp-es مورد آنالیز کانی شناسی و عنصری قرار گرفت. با استفاده از نتایج آنالیز عنصری، نسبت تمرکز عناصر نیز محاسبه شد. تعداد 22 نمونه خاک جهت مطالعه عناصر سنگین به روش icp-es، مورد آنالیز عنصری قرار گرفت. اندازه گیری درصد اکسیدهای اصلی به روش xrf، درصد مواد آلی به روش (walkly & black) و درصد کربنات کلسیم به روش خنثی سازی توسط اسیدکلریدریک تعیین شد. برای ارزیابی میزان آلودگی در نمونه های خاک، شاخص زمین انباشتگی، فاکتور آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده و تعیین ارتباط میان عناصر و پارامترهای مواد آلی، کربنات کلسیم و ph، ضریب همبستگی spearman محاسبه گردید. تعداد 9 نمونه مختلف آب شرب ساکنین و گوسفندان منطقه نیز برداشت و پارامترهای ph، ec، tds و t در زمان نمونه برداری اندازه گیری شد. غلظت کاتیون ها در آب به روش icp-ms و غلظت آنیون ها به روش تیتراسیون تعیین شد. در نمونه های آب برداشت شده ضمن تعیین تیپ و رخساره، شاخص های کیفی awqi، wqi و شاخص های فلزی mi، hpi محاسبه و کیفیت این منابع از نظر شرب، کشاورزی و صنعتی ارزیابی شد. با توجه به مطالعات انجام شده در منطقه کلاته چوبک، لیتولوژی منطقه منشاء اصلی آلودگی به شمار رفته و فرایندهای طبیعی فعال باعث ورود عناصر سمی نظیر آرسنیک به محیط آب و خاک شده و اثرات نامطلوبی را بر روی ساکنین و گوسفندان منطقه گذاشته است. بنابراین به منظور بررسی امکان ورود آرسنیک به غذای انسان و گوسفندان و تعیین اثر این عنصر بر روی گوسفندان منطقه ی مورد مطالعه، بطور تصادفی 14 نمونه پشم، ادرار و 15 نمونه خون از گوسفندان گله های منطقه تهیه شد. میزان غلظت آرسنیک در دو بیومارکر ادرار و پشم اندازه گیری و اثر آرسنیک بر روی پارامترهای هماتولوژیک خون گوسفندان بررسی شد. مطالعه زمین شناسی زیست محیطی و پزشکی حاضر نشان می دهد که حضور عنصر سمی آرسنیک در آب شرب، خاک و بدن گوسفندان منطقه کلاته چوبک منشاء زمین زاد داشته و حضور آرسنیک در محیط نیز سلامتی گوسفندان منطقه را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. توصیه می شودکه نظارت وکنترل بیشتری روی ورود آرسنیک به آب و غذای حیوانات و انسان بوسیله نهادهای زیربط انجام گیرد. مطالعه حاضر زمینه ای برای پژوهش های چند جنبه ای اثرات زیست محیطی آرسنیک بر سیستم ایمنی حیوانات و انسان می باشد.