مطالعه ی ساختار چگالی و گرمایی لیتوسفر ایران به کمک مدلسازی و تفسیر داده های گرانی، ژئوئید، توپوگرافی و زمین گرمایی

در این مطالعه مدلسازی دو بعدی از ساختار لیتوسفر ایران با استفاده از تلفیق داده های گرانی، ژئوئید، عمق دمای کوری و توپوگرافی، در امتداد پروفیلی با راستای شمال شرقی- جنوب غربی و به طول 2000 کیلومتر انجام شده است. این پروفیل دربرگیرنده ساختارهای مهم زمین شناسی ایران شامل زاگرس، سنندج-سیرجان، ارومیه-دختر، ایران مرکزی و کپه داغ است. در مطالعات پیشین ساختار لیتوسفر با استفاده از تلفیق مشاهدات بی هنجاری هوای آزاد، بی هنجاری بوگه، بی هنجاری ژئوئید، شار گرمایی سطحی اندازه گیری شده و توپوگرافی مدل سازی شده است. در مطالعات نامبرده قید محکمی برای ساختار دمایی مدل که قویا بر توزیع چگالی مدل اثر می گذارد وجود ندارد. در این پژوهش مقادیر عمق دمای کوری برآورد شده از تحلیل طیفی داده های مغناطیس هوایی ایران را به عنوان یک کمیت مشاهده ای که ساختار دمایی مدل را مقید می کند، به مشاهدات ژئوفیزیکی اضافه کردیم. عمق موهو در خلیج فارس 39کیلومتر، انتهای زاگرس چین خورده و ابتدای سنندج-سیرجان 59 کیلومتر، ناحیه ارومیه-دختر 43 کیلومتر، ایران مرکزی 5/35 کیلومتر، بینالود 5/43 کیلومتر، کپه داغ 38 تا 41 کیلومتر و در زیر صفحه ی توران 41 کیلومتر برآورد شد. در زیر راندگی اصلی زاگرس لیتوسفر ضخیم عربی (بیش از 200 کیلومتر) نازک می شود تا اینکه در زیر ایران مرکزی به کمتر از 100 کیلومتر می رسد. ضخامت لیتوسفر در زیر بینالود 160 کیلومتر، کپه داغ 180 کیلومتر و در زیر صفحه ی توران به بیش از 195 کیلومتر می رسد. در مدل نهایی بدست آمده انطباق خوبی بین منحنی های محاسبه ای و مشاهده ای بی هنجاری هوای آزاد، بی هنجاری بوگه، بی هنجاری ژئوئید و توپوگرافی بوجودآمد. انطباق بین منحنی های عمق دمای کوری تنها در شرایط غیر طبیعی و گزارش نشده ای مثل فرض تولید گرمای 12 میکروات بر مترمربع برای رسوبات و یا افزایش دادن عمق موهو در ناحیه زاگرس تا 100 کیلومتر برقرار می شد که باعث از بین رفتن انطباق سایر منحنی ها هم می گردید، بنابراین به نظر می رسد که عمق دمای کوری مشاهده ای نیاز به بررسی مجدد دارند.