برآورد و مقایسه ی قابلیت رسوب زایی فرسایشهای آبی و بادی با استفاده از مدلهای irifir, mpsiac در دشت گچین، غرب بندرعباس

وضعیت اکولوژیکی و اقلیمی کشورمان ایران به گونه ای رقم خورده است که فرسایش های آبی و بادی کشور شدید است. علاوه بر این دو، بهره برداری بی رویه و بیش از استعداد اراضی و سایر عوامل تشدید کننده فرسایش که از آنها تحت عنوان عوامل انسانی یاد می شود، باعث تشدید بیش از پیش فرسایش خاک در کشور می شود. فرسایش خاک عمدتاً در کشور به دو صورت یا توسط دو عامل آب و باد ایجاد می شود. فرسایش آبی بیش تر در اراضی بالادست و فرسایش بادی در بیشتر اراضی دشتی پایین دست رخ می دهد. برای برآورد کمی و کیفی فرسایش های آبی و بادی در دنیا از روش های مختلفی استفاده می شود که در این میان مدل های تجربی از اهمیت و کارایی فراوانی برخوردار هستند. دشت گچین در غرب شهرستان بندرعباس و در فاصله 55 کیلومتری از مرکز این شهر واقع شده و بخشی از زاگرس چین خورده می باشد که سراسر آن بوسیله رسوب های کواترنری شامل رسوبات رودخانه ای، بادی و دریایی احاطه شده است. در این تحقیق، میزان فرسایش آبی و بادی توسط دو مدل mpsiac و irifir برآورد و کارایی آنها در برآورد فرسایش بررسی شده است. در دشت گچین، میزان فرسایش بادی با استفاده از مدل irifir 76/12 تن در هکتار در سال بوده و سه کلاس فرسایشی کم، متوسط و زیاد شناسایی شد. میزان فرسایش آبی نیز در این گستره بر مبنای مدل mpsiac35/3 تن در هکتار در سال برآورد شد و سه کلاس فرسایشی، کم، متوسط، زیاد تفکیک گردید. این تحقیق نشان می دهد که در دشت گچین در باختر بندرعباس فرسایش بادی در مقایسه با فرسایش آبی بیشتر است و رابطه میان این دو متاثر از بافت ودانه بندی خاک سطحی است، به نحوی که در خاک های با بافت سنگین، هر دو نوع فرسایش کم، در بافت متوسط، شدت هر دو نوع فرسایش در حد متوسط و در بافت سبک ماسه ای، فرسایش آبی کم و فرسایش بادی زیاد می باشد.