بررسی تاثیر عوامل مورفومتریک، اقلیمی، پوشش گیاهی،خاک و زمین شناسی بر مقادیر دبی و رسوب در استان فارس با استفاده از gis

براساس روش سیلیانف، بخش اعظم استان فارس را اقلیم خشک و نیمه خشک شدید تشکیل می دهد و میزان متوسط بارندگی سالانه ایستگاه های باران سنجی استان 6/561 میلیمتر است .یکی از راه های سازگاری با کم آبی استفاده بهینه از منابع آب و افزایش بهره وری آب است. باید سعی کرد تا حد ممکن از نزولات جوی، جریان آبهای سطحی و منابع زیرزمینی، رطوبت خاک به نحو مطلوب و بهینه استفاده شود و این کار عملی نخواهد بود مگر با شناخت پدیده های هیدرولوژیکی مرتبط با آن. برآورد رواناب و دبی سالانه و هچنین دبی رسوب، برای حوضه هایی که فاقد ایستگاه های اندازه گیری هستند از مهمترین مسایل در هیدرولوژی است. در این تحقیق حدود 30 ایستگاه هیدرومتری در استان فارس براساس اطلاعات گرفته شده از وزارتخانه های کشاورزی، دفاع و منابع طبیعی در استان فارس گرفته شد و حوضه های بالادست آن با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) ترسیم شد. در این پژوهش ارتباط کمی بین خصوصیات موثر بر دبی و دبی رسوب، شامل اقلیم(بارندگی و دما)، پوشش گیاهی(درصد تاج پوشش)، زمین شناسی(نفوذپذیری) و خاک(عمق، فرسایش)، ده خصوصیات مورفومتریک(اختلاف انحنا، انحنای ناکرویت، شیب تابش، گرادیان شیب و...) و چهارده خصوصیت فیزیوگرافی (مساحت، محیط، ضریب گراولیوس، طول شاخه اصلی رودخانه و...) حوضه تعیین گردید. سپس با تعیین مقادیر متوسط پارامترهای مستقل هر حوضه و بررسی معنی داری آنها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رابطه رگرسیونی خطی چند متغیره بین مقادیر متوسط پارامترها و دبی و همچنین دبی رسوب برقرار شد. برای حوضه های مختلف این روابط در نرم افزار spss و با استفاده از دو روش (توام) و (گام به گام) تعیین شد و بر این اساس دو مدل رگرسیونی خطی چند متغیره ارائه شد و برای دبی در رگرسیون توام: اختلاف انحنا، ارتفاع میانه، بارندگی، شیب تابش، شیب شاخه اصلی، طول شاخه اصلی رودخانه، طول شاخه اصلی حوضه و ارتفاع متوسط و انحنای ناکرویت و گرادیان شیب معنی دار و وارد شدند ( 90/0 = 2r) .در روش گام به گام: بارندگی، شیب متوسط حوضه و ارتفاع متوسط با (84/0 = 2r) به دست آمد. در رگرسیون به روش توام با دبی رسوب: انحنا مقطع عرضی، ضریب گراویلیوس، ارتفاع کمینه، طول شاخه اصلی رودخانه، فرسایش و طول مستطیل معادل با (78/0 = 2r) حاصل شد و در روش گام به گام ضریب گراویلیوس، انحنای مقطع عرضی با (48/0 = 2r) به دست آمد. واژه های کلیدی: دبی، دبی رسوب،رگرسیون خطی چندمتغیره، روش توام، روش گام به گام