بررسی نقش ژن های درگیر در بیوسنتز آرتمیزنین در artemisia annua و artemisia khorassanica در سه مرحله رشدی

آرتمیزیا گیاه دارویی یکساله است که به دلیل وجود نوعی سسکوئی ترپن بنام آرتمیزنین اهمیت فراوانی دارد. آرتمیزنین اکنون به عنوان یک داروی موثر و جدید در درمان بیماری های متعدد از جمله مالاریا و سرطان کاربرد دارد. در این پژوهش با هدف ارزیابی میزان آرتمیزنین، دو گونه artemisia annua وartemisia khorassanica از منطقه ای نزدیک به کلاله در استان گلستان جمع آوری شد و بیان ژن-های درگیر در سنتز آرتمیزنین در سه مرحله رویشی، غنچه دهی و گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در گونه ی a. annua بیان ژن های fds، ads و dbr2 در دوره غنچه دهی نسبت به دوره رویشی افزایش معنی داری (به ترتیب معادل 469/4، 182/12 و 204/19 برابر) نشان دادند. در حالی که دردوره گل دهی نسبت به رویشی ژن های fds، ads،cpr و dbr2 به ترتیب با مقادیر کمتر (307/4، 664/2، 657/2 و 302/5 برابر) افزایش بیان معنی دار نشان دادند. بیان ژن cyp71av در مرحله گل دهی به غنچه دهی با کاهش معنی داری مواجه شد (334/0 برابر). برعکس، در گونه یa. khorassanica بیان ژن های fds، cpr و cyp71av در دوره غنچه دهی نسبت به رویشی کاهش معنی داری را نشان دادند (041/0، 002/0 و 205/0 برابر) و در دوره گل دهی در مقایسه با دوره رویشی ژن هایcyp71av،cpr و dbr2 کاهش بیان معنی داری داشتند (015/0، 007/0 و 068/0 برابر). ژن dbr2 در مرحله گل دهی نسبت به غنچه دهی کاهش بیان معنی داری داشت (172/0 برابر). در مطالعات فیتوشیمیایی، میزان آرتمیزنین در سه مرحله رشدی فقط در گونه a. annua قابل تشخیص و اندازه گیری بود. میزان این ماده در مرحله غنچه دهی (43/4 میلی گرم بر گرم) بیشتر از گل دهی (51/3 میلی گرم بر گرم) و در مرحله گل دهی بیشتر از رویشی (32/1 میلی گرم بر گرم) بدست آمد.