شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس و بررسی فعالیت های ضد اکسیدانی، ضدمیکروبی و ضدسرطانی عصاره های متانولی دو گیاه .dendrostellera lessertii (wikstr.) van tiegh و dracocephalum kotschyi boiss. از منطقه کاشان

از زمان های کهن از خواص دارویی گیاهان معطر ، نگه دارندگی و طعم دهندگی و عطر مطلوب آن ها در غذا استفاده شده است. کاربرد مواد گیاهی به عنوان رژیم های غذایی و نگه دارنده، به دلیل ظرفیت های ضد اکسیدانی و ضدمیکروبی و دیگر ذخیره های زیستی آن هاست. در این پژوهش گیاه dendrostellera lessertii (wikstr.) van tiegh. از خانواده دافنه و گیاه dracocephalum kotschyi boiss. از خانواده نعنا ازکاشان بررسی شدند. اسانس اندام های هوایی گیاهان بالا با روش تقطیر و استخراج با بخار به طور هم زمان با یک حلال آلی، استخراج شد و با gc-ms مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش به ارزیابی خواص ضد اکسیدانی عصاره های تام متانولی و اسانس اندام های هوایی این گیاهان در محیط غیر زنده می پردازد. قابلیت ضداکسیدانی نمونه ها با استفاده از دو روش ارزیابی شد: 1) مهار رادیکال آزاد پایدار 2،2- دی فنیل-1- پیکریل هیدرازیل (dpph) و 2) سنجش بتاکاروتن- لینولئیک اسید. ظرفیت تام فنلی عصاره های متانولی d. lessertii و d. kotschyi با معرف فولین سیوکالتیو اندازه گیری شد. هم چنین عصاره های متانولی دو گیاه با سنجش کشندگی میگوی آب شور دریا غربال شدند. نتایج نشان داد که ترکیب اصلی اندام های هوایی d. lessertii و d. kotschyi به ترتیب پاراکرزول (65/10%) و سیکلوهگزیل آلن (31/37%) بود. عصاره های متانولی این دو گیاه به ترتیب با ic50 برابر با ?g/ml1/90 ± 142/35و ?g/ml0/00 ± 130/32در مقایسه با ضد اکسیدان سنتزی بوتیلیتد هیدروکسی تولوئن (bht ,?g/ml 0/73 ± 17/06=ic50)، اثر کمی را در سنجش dpph نشان دادند. در سنجش بتا کاروتن-لینولئیک اسید، عصاره های متانولی d. lessertii و d. kotschyi درصد مهار اکسایش متوسط (به ترتیب 32/61% و 70/59%،) را نشان دادند، که نیمی از درصد مهار نشان داده شده با bht (102/34%) بود. ظرفیت تام فنلی عصاره های متانولی d. lessertii و d. kotschyi به ترتیب 70/3±48/37 ?g و61/3± 20/45 ?g بود. رابطه مستقیمی بین فعالیت ضداکسیدانی و ظرفیت ترکیب های فنلی به نظر می رسد. عصاره های متانولی گیاهان، هم چنین فعالیت ضدمیکروبی ضعیفی مقابل میکروارگانیسم های موردآزمایش نشان دادند، اما اسانس آن ها در این آزمایش غیر فعال بودند. سنجش کشندگی میگوی آب شور دریا روی عصاره های متانولی گیاه d. lessertii سمیت قوی (lc50=10?g ) و گیاه d. kotschyi سمیت ضعیفی (lc50=920?g) را نشان دادند.