اثر متقاطع کارآفرینی و بنگاه‏های کوچک و متوسط بر صادرات غیر‏نفتی ایران و شرکای تجاری آن

در دو دهه اخیر تغییرات محتوایی و کیفی بسیار زیادی در اقتصادهای جهانی رخ داده است، به طوری که حرکت به سوی منطقه ای شدن و جهانی شدن بازارها سرعت گرفته است. تولیدکنندگان صنعتی، با هدف استفاده بهینه از امکانات و جلوگیری از هدر رفتن منابع با ارزش، تمهیداتی اندیشیده اند که نتیجهی آن تغییر در ساختار صنعتی بوده‏است. یکی از مشخصات بارز و اصلی این تغییر ساختار، رشد و ترویج بیش از پیش صنایع کوچک و متوسط است. توسعه صنایع کوچک و متوسط، رمز توسعه اقتصادی دهه آینده است، به طوری که توسعه آن‏ها از طریق نوآوری، تغییر فناوری پویای صنعت و در نهایت ایجاد فرصت‏های شغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد جهانی تاثیر گذار است. همچنین کارآفرینی نقش موثری را در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورها ایفا می‏نماید. به‏طوری که در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار دارای نقش کلیدی است، از این رو تضمین حیات و بقاء کشورها نیازمند نوآوری و خلق محصولات و خدمات جدید بوده است. بنابراین با توجه به اهمیت صادرات در فرآیند توسعه دنیای امروزی که در عصر جهانی شدن قرار دارد، ضرورت پرداختن به موضوعات کارآفرینی و بنگاه‏های کوچک و متوسط به ویژه از جنبه‏های اقتصادی آن احساس می‏شود. در این مطالعه سعی بر این بوده است که تاثیر کارآفرینی و بنگاه‏های کوچک و متوسط بر صادرات غیرنفتی مورد بررسی قرار گیرد. از آن‏جا که توسعه کارآفرینی و رشد بنگاه‏های کوچک و متوسط رابطه مکملی بین خود دارند، برای بررسی اثر متقاطع آن‏ها یک الگوی اقتصاد سنجی تصریح شده و برای برآورد آن از داده‏های تابلویی ایران و شرکای تجاری شامل کره جنوبی، چین، ژاپن، هند، ترکیه و ایتالیا در بازه زمانی 2000-2009 استفاده شده است. در این الگو متغیرهای کارآفرینی و صنایع کوچک و متوسط شاخص سازی شده و در الگو وارد شده‏اند. نتایج تجربی بدست آمده حاکی از آن است که توسعه کارآفرینی و بنگاه‏های کوچک و متوسط اثر مثبت و معنی‏داری بر سطح صادرات غیرنفتی در کشورهای مورد بررسی داشته است. از طرف دیگر اثر متقاطع این دو متغیر نیز بر صادرات غیرنفتی اثر معنی‏دار و مثبتی در کشورهای مورد نظر داشته است. به طوری که تایید کننده فرضیه‏ی این مطالعه بوده است. بنابراین با برنامه‏ریزی صحیح و بسترسازی مناسب برای گسترش صادرات غیرنفتی از طریق کارآفرینی و توسعه بنگاه‏های کوچک و متوسط می‏توان سهم معقولی را در سطح بازار بین‏الملل برای کشور به ارمغان آورد.