بررسی، طبقه بندی و تحلیل عواطف در غزلیات جامی (عشق، شادی، غم، اعجاب و نفرت)

اساساً انسان ها بیشتر با عواطف خود به زنـدگی جـان و زیـبایی می بخـشند و با خردورزی، عاطـفه ی شـدید یا احساساتشان را تعدیل می کنند. این پژوهش در پی آن است تا با ارائه ی تعریف عواطف و احساسات، جلوه های آن را در پـنج زمینه ی عشـق، شادی، غـم، اعجاب و نفرت در غزلیّات جامی نشان داده، ضمن دسـته بـندی آنها به تجـزیه و تـحلیل عـواطف و احساسـات شـاعـر بـپردازد. نگارنده پی برده است که از نگاه جامی عشق، مهم ترین عامل حرکت انسان در جهان هستی به سوی کمال است. او از مشاهده ی قدرت وصـف ناشدنی عشق و جریان آن در تاروپود کائنات در شگفتی است. او معتقد است که عاشق در مسیر کـمال خـود در نـهایـت به وحـدت وجـود با مـعشـوق مـی رسـد. مهم ترین شادی شاعر، وصال دوست است که او را به آرامش می رساند و همچنین از مشاهده ی زیـبایی های پیدا و پنهان جهان و جـلوه های دلفـریب طبیعت، شاد و خرّم است. شـاعر در نهایت معتقد است که غـم و شادی، پـایدار نیست؛ آنـچه مهـم است، نگاه عـاشـقانـه ی انسـان بـه جـهـان هستـی اسـت کـه آرامـش روحـی او را در پـی دارد. مهم ترین غم شاعر، غم فراق است که او را به بلای هـجران گرفـتار می کند؛ ولی او در رسیدن به وصـال، امـید خـود را از دسـت نـمی دهـد و تـسلیـم هـجـران نـمی شـود. اعـجاب شـاعر از مـشاهـده ی تـفاوت بـین دو جایـگاه و مـقام انسان هاست که از یک طرف به مقامی والاتر از فـرشـتگـان مـی رسـد و از طـرف دیـگـر در پـرتـگـاه انـسانـیّـت از حـیوانـات پـست تـر مـی شـود. نـفرت شـاعر، سمـت وسوی اخلاقی و انسانی او را نشان می دهد و این که او از دروغ و ریـا گریـزان است و از هـر کـسی کـه ظـاهـر و بـاطـنی دوگـانـه دارد و از درسـتـکـاری و صـداقـت فـاصـلـه گـرفـته اسـت، نفرت دارد.