بررسی اثرات ضد قارچی اسانس تعدادی از گیاهان دارویی و ادویه ای در کنترل پوسیدگی های پس از برداشت توت فرنگی ناشی از قارچ های botrytis cinerea و rhizopus stolonifer تحت شرایط in vitro و in vivo

اسانس ها به عنوان ترکیباتی پیچیده در قسمت های مختلف گیاهان تولید شده و وظایف مختلفی را به عهده دارند. امروزه بدلیل پیامدهای سوء استفاده از سموم شیمیایی در کنترل بیماری های گیاهی، توجه بیشتر به استفاده از ترکیبات طبیعی از جمله اسانس های گیاهی صورت گرفته است. به منظور بررسی تأثیر تعدادی از اسانس های گیاهان دارویی و ادویه ای با غلظت های مختلف بر کنترل پوسیدگی نرم (rhizopus stolonifer) و کپک خاکستری (botrytis cinerea) و کیفیت پس از برداشت توت فرنگی آزمایشی هم در شرایط درون شیشه ای و هم روی میوه انجام شد. این آزمایش ها به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. تیمارهای آزمایش درون شیشه ای شامل اسانس 12 گیاه دارویی (رازیانه (foenicolum vulgare)، زیره سیاه (carum carvi)، آویشن (thymus vulgaris)، زنیان (carum copticum)، انیسون (pimpinella anisum)، دارچین (cinnamomum zelanicum)، زنجبیل (zingiber officinale)، کاکوتی (ziziphora clinopodioides)، اسطوخودوس (lavandula officinalis)، آنغوزه (ferula assa - foetida)، زردچوبه (curcuma longa) و نعناع فلفلی (mentha piperita)) در 5 غلظت مختلف (0، 200، 400، 600 و 800 میکرولیتر بر لیتر) بودند. تیمارهای آزمایش در شرایط طبیعی روی میوه شامل اسانس 7 گیاه دارویی (رازیانه (foenicolum vulgare)، زیره سیاه (carum carvi)، زنیان (carum copticum)، انیسون (pimpinella anisum)، دارچین (cinnamomum zelanicum)، کاکوتی (ziziphora clinopodioides) و نعناع فلفلی (mentha piperita)) در 5 غلظت ذکر شده بودند. صفات اندازه گیری شده در شرایط درون شیشه ای شامل قطر هاله رشد کلنی قارچ، درصد ممانعت از رشد و درصد جوانه زنی اسپور قارچ و در شرایط طبیعی، صفات اندازه گیری شده شامل درصد مواد جامد محلول کل، اسیدیته قابل تیتراسیون، آسکوربیک اسید، اسیدیته، شاخص طعم، درجه پوسیدگی، درصد کاهش وزن و میزان آنتوسیانین بود. نتایج بدست آمده نشان داد که در هر دو شرایط درون شیشه ای و طبیعی، در کنترل قارچ رایزوپوس، رازیانه و کنترل قارچ بوتریتیس، زیره سیاه قوی ترین اسانس ها بودند. میوه های تیمار شده با اسانس ها در غلظت های بالاتر دارای ویژگی های کیفی بهتری نسبت به شاهد بودند. بنابراین، نتایج نشان داد که اسانس ها دارای اثرات قوی در کنترل پوسیدگی و باعث حفظ صفات کیفی و ماندگاری توت فرنگی در شرایط پس از برداشت می شوند.