جداسازی و تعیین خصوصیات مولکولی فاژهای استرپتوکوکهای دهانی و بررسی کاربرد بیوتکنولوژیک آن ها در فاژ تراپی

با گسترش باکتری های پاتوژن مقاوم به آنتی بیوتیک نیاز به استراتژی های جایگزین در کنترل عفونت های میکروبی بیشتر از گذشته احساس می شود. باکتریوفاژها می توانند ابزار موثری در درمان عفونت های میکروبی به عنوان یک عامل درمانی پاک و اختصاصی مورد استفاده قرارگیرند. در این تحقیق باکتریوفاژهای لایتیک اختصاصی چند استرپتوکوک دهانی شامل استرپتوکوکوس موتانس، استرپتوکوکوس سابرینوس، استرپتوکوکوس سالیواریوس و استرپتوکوکوس سانگوئینیس از نمونه های آب خلیج فارس، آب دریای خزر و پساب شهری اصفهان جداسازی و شناسایی شدند. همچنین باکتریوفاژ لایتیک اختصاصی انتروکوکوس فکالیس از پساب شهری کالج استیشن در تگزاس آمریکا جداسازی، شناسایی و dna ژنومی آن به طور کامل تعیین توالی شد. در تحقیق حاضر چهار باکتریوفاژ لایتیک اختصاصی علیه استرپتوکوکوس موتانس از خانواده های سیستوویریده، آمپولاویریده و گلبولوویریده، پنج باکتریوفاژ لایتیک اختصاصی علیه استرپتوکوکوس سابرینوس از خانواده های سیستوویریده، گوتاویریده و لوی ویریده، شش باکتریوفاژ لایتیک اختصاصی علیه استرپتوکوکوس سالیواریوس از خانواده های سیستوویریده، تکتی ویریده، میکروویریده و گوتاویریده و یک باکتریوفاژ لایتیک اختصاصی علیه استرپتوکوکوس سانگوئینیس از خانواده پودوویریده و یک باکتریوفاژ ناشناخته جداسازی و شناسایی شدند. آزمایشات تکمیلی نشان دادند که افزودن باکتریوفاژهای لایتیک اختصاصی استرپتوکوکوس موتانس می-تواند تشکیل بیوفیلم توسط این باکتری را بین 26% تا 99% کاهش دهد. در بخش دیگری از این تحقیق باکتریوفاژ لایتیک انتروکوکوس فکالیس متعلق به خانواده سیفوویریده جداسازی و شناسایی شد. آزمایشات ژنومیک سیفوویروس مذکور که نام efcpt-1 برای آن پیشنهاد شد نشان داد که دارای یک dna دو رشته ای حلقوی به طول 19276 جفت باز و دارای محتوای gc75/35% و متشکل از 30 ژن می باشد. ژن های مذکور مسئول سنتز یک پروتئین دمی، یک پروتئین اندازه گیری دم، یک پروتئین چاپرونی اندازه گیری دم، یک پروتئین اصلی دم، یک پروتئین ساختاری فاژ، یک پروتئین آداپتور سر- دم، یک پروتئین اصلی کپسید، یک پروتئاز سرابتدایی، یک پروتئین پورتال، یک زیر واحد بزرگ ترمیناز، یک زیر واحد کوچک ترمیناز، یک hnh اندونوکلئاز، دوازده پروتئین حفاظت شده فرضی و پنچ پروتئین فرضی جدید بودند. همچنین آنالیز blastp مشخص کرد که 11 پروتئین از مجموعه 30 پروتئین کد شده توسط dna باکتریوفاژ efcpt-1 دارای ناحیه حفاظت شده می باشند. براساس نتایج حاصل از blast و blastp پیشنهاد شد که باکتریوفاژ جداسازی شدهefcpt-1 براساس ساختار ژنوم و پروتئین های کد شده به سایر باکتریوفاژهای انتروکوک ها نظیرefap-1، efrm31 و ?ef24c شبیه می باشد. به عنوان نتیجه گیری کلی می توان گفت که تاکنون فاژهای جداسازی شده برای استرپتوکوکوس ها متعلق به خانواده فاژهای دمدار شامل سیفوویریده، میوویریده و پودو ویریده بوده اند و سیستوویرویس ها، آمپولاویروس ها و گلبولوویروس ها برای استرپتوکوکوس موتانس، سیستوویروس ها، گوتاویروس ها و لوی ویرویس ها برای استرپتوکوکوس سابرینوس، پودوویروس ها با اثرات لایتیک بر روی استرپتوکوکوس سانگوئینیس گزارش نشده اند. از 17 باکتریوفاژ اختصاصی جداسازی شده برای استرپتوکوکوس های دهانی 16 باکتریوفاژ متعلق به باکتریوفاژهای پلئومورفیک بودند که همگی به عنوان اولین گزارشات وجود این نوع فاژها برای استرپتوکوکوس ها در جهان محسوب می شود.