روش تک ظرفی و موثر سنتز مشتقات 2- آلکیل تیو- 4،3،1- اکسادیازول از اسید هیدرازیدها. thf/na یک محیط مناسب برای شکستن پیوندهای دی سولفید و دی سلنید و در ادامه سنتز تک ظرفی سولفیدها و سلنیدهای آلی از آلکیل هالیدها

کارهای انجام شده در این پایان نامه: الف) سنتز مشتقات 2-آلکیل تیو-5-آریل-4،3،1-اکسادیازول: مشتقات 2-آلکیل تیو-4،3،1-اکسادیازول طبقـه مهمی از ترکیبـات هتــروسیکل پنج عضـوی را تشکیل می دهند. این ترکیبات علاوه بر فعالیت های متنـوع بیولوژیکی، دارویی، کاربردهای کشاورزی و صنعتـی، حدواسط های مهمی در سنتزهای شیمی نیز می باشند. بنابرایـن ارائه روش های سنتزی جدیـد با گزینش پذیری مطلـوب و با حذف معایب روش هـای پیشین بـرای این ترکیبات بسیار حائز اهمیت است. روش های مختلفی برای سنتز مشتقات 4,3,1- اکسادیازول در مقالات مختلف علمی گزارش شده است. بیشتر این روش ها چند مرحله ای بوده و به طور معمول شامل حلقه زایی اسید هیدرازید با واکنشگرهای بدون آب از قبیل تیونیل کلراید، اکسی کلرید فسفر و اسید سولفوریک هستند. معایب واکنش های چند مرحله ای استفاده از مقادیر فراوان واکنشگرها و حلال های آلی سمی، طولانی شدن زمان واکنش به علت جداسازی و خالص ســازی حدواسط ها در هـر مرحله و کاهش بـازده واکنش می باشد. اخیراً روش های موثـری برای سنتـز 4,3,1-اکسادیازول ها گزارش شده است، که به طور معمول از کربوکسیلیک اسیدهای در دسترس و اسیدهیدرازیدها استفاده شده است، اگرچه در این روش ها از کاتالیزورهای گران قیمت استفـاده شده و همچنین برای کامل شدن این واکنش ها نیاز به زمـان های طولانی است. بنابرایـن ارائـه روش های سنتـزی جدیـد با گزینش پـذیری مطلـوب و بـا حذف معایب روش هـای پیشین بـرای این ترکیبات بسیار حائز اهمیت است. در این پایان نامه تلاش شده است با بکارگیری یک سیستم جدید، معایب سیستم های قبلی برطرف گردد. در بخش اول این پروژه، مشتقات مختلفی از 2-آلکیل تیو-5-آریل-4,3,1-اکسادیازول ها از طریق واکنش تک ظرفی و گزینش پذیر مشتقات بنزهیدرازید با دی سولفید کربن در حلال dmf، و به دنبال آن افزایش باز و آلکیل هالید سنتز گردیدند. در این پروژه محصولات مورد نظرطی فرایندی تک ظرفی و گزینش پذیر با استفاده از واکنشگرهای ارزان و در شرایطی سازگارتر با محیط زیست نسبت به روش های پیشین با بازده بالا به دست آمدند. ب) سنتز مشتقات آلکیل آریل سولفیــد و سلنید: مشتقات آلکیل آریل سولفیــدها و سلنیدهـا از حدواسط های مهم در سنتـزهای آلـی به شمار می آیند. امروزه تهیه آنهـا بـه علت کاربردهای فراوان در شیمی آلـی و شیمی دارویـی مورد توجه شیمیدانان است. از سولفیـدها فعالیت دارویـی متنوعی گزارش شـده است. سلنیدها نیز به طور گسترده ای در سنتزهای آلی مورد استفاده قرار می گیرند و همچنین فعالیت های بیولوژیکی خاصی را نشان داده اند. روش های متعددی برای سنتز ایـن ترکیبات ارائه شده است، به طـور معمول گسستگی شیمیایی پیوندهای s-s و se-se با استفاده از واکنشگرهای کاهشی و همچنین واکنشگرهای مختلفی شامل ini، smi?، zn/alcl?، zn/rucl?، mg/cu?o، mg/fecl? و fe/cus انجام شده است. علاوه بر این سیستم های تک فلزی zn، in و sm و سیستم های دو فلـزی sn(ii)/cu(ii) نیز برای گسستگی پیونـدهای دی سولفیـد و دی سلنیـد به کار برده شـده اند. همچنین با وجود رشد فوق العاده در زمینه متدولوژی های سنتزی مختلف، در اکثر روش های ارائه شده از تایول به عنوان ماده اولیه جهت تولید آلکیل آریل سولفیدها استفاده شده است. بسیاری از این روش های ارائه شده دارای معایب قابل توجهی از قبیل استفاده از واکنشگرهای ناپایدار و فلزاتی که از دیدگاه اقتصادی و شرایط محیطی مقرون به صرفه نیستند، استفاده از واکنشگرهایی با بوی نامطبوع، بازده پایین واکنش، زمان طولانی و درجه حرارت بالا می باشند. برخی از این واکنش ها فرایندهای چند مرحله ای طولانی تحت شرایط بازی یا اسیدی خاص هستند.در این شرایط توسعه روش های سنتزی جدید با استفاده از واکنشگرهای خاص در جهت غلبه بر معایب روش های پیشین حائز اهمیت است در بخش دوم این پروژه، thf/na به عنوان یک سیستم احیاء کننده ملایم جدید جهت احیاء پیوندهای دی سولفیدی(s-s) و دی سلنیدی(se-se) معرفی می شود. از واکنش تایولات ها و سلنات های سدیم تولید شده در محیط با آلکیل هالیدهای مختلف آلکیل آریل(آلکیل) سولفیدها و سلنیدها در دمای اتاق به صورت تک ظرفی سنتز می شوند. روش به کاربرده شده دارای مزایایی از جمله شرایط تک ظرفی واکنش، کاهش استفـاده از حلال و مـواد سمی، استفاده از واکنشگـرهای ارزان، زمان مناسب و بازده بالا می باشد. نتیجه گیری: در این پایان نامه سنتـز دو دسته ی مهم از ترکیبات آلی مـورد بررسی قـرار گرفتند. ایــن واکنش ها به گونه ای طراحی و انجام گرفته اند که علاوه بر برطرف کردن معایب روش های پیشین، دارای مزایایی از جمله: عاری از آلودگی های محیطی، عدم تشکیل محصول جانبی سمی، مقرون به صرفه بودن، سهولت انجام کار و جداسازی آسان هستند. سیستم های طراحی شده برای این واکنش ها ملایم، ساده و سازگار با محیط زیست می باشند و جداسازی محصولات نیز با این روش ها بسیـار آسان است. همچنین معرف هایی که در ایـن پایان نامه مورد استفـاده قرار گرفته اند، ارزان، در دسترس و نسبتاً غیرسمی می باشند. در این روش ها از حداقل مقدار حلال و واکنشگر ها استفاده شده است. این روش ها نسبت به سایر روش های ارائه شده دارای مزیت هایی از جمله تک ظرفی بودن شرایط واکنش هستند، که موجب کاهش استفاده از مواد مخاطره آمیز و حلال ها، کاهش مراحل خالص سازی و جداسازی حدواسط ها، کوتاه تر شدن زمان واکنش ها و افزایش بازده می شود. لازم به ذکـر است که در ایـن روش ها عمدتاً محصول با بازده بالا و بدون وجود محصولات جانبی تشکیل می گردد که خود سبب تسهیل در عمل خالص سازی محصول می شود. روش ارائـه شده جهت سنتز مشتقات 2-آلکیل تیو-5-آریل-4,3,1-اکسادیازول نسبت به روش های گزارش شد? قبلی به دلایل زیر مناسب تر دیده می شود: ارائه روش تک ظرفی و گزینش پذیر و سازگار با محیط زیست نسبت به روش های پیشین، سنتز مشتقات جدید از ترکیبات 2-آلکیل تیو-5-آریل-4,3,1-اکسادیازول ، سنتز ترکیب جدید 2,1-بیس(5-فنیل-4,3,1-اکسادیازول-2-ایل-تیو) اتان، در دسترس و ارزان بودن واکنشگرها، جداسازی و خالص سازی راحت محصولات، بازده بالا، زمان مناسب. همچنین سدیم و حلال تتراهیدروفوران محیط مناسبی را برای احیاء پیوندهای دی سولفیدی و دی سلنیدی و به دنبال آن سنتر محصولات آلکیل آریل سولفید و سلنید با بازده بالا فراهم می کنند. سدیم استفاده شده دارای امتیازاتی نسبت به دیگر فلزات به کار رفته در واکنش های کاتالیز شده گسستگی پیوندهای s-s و se-se می باشد، این فلز واکنشگری در دسترس، ارزان و سازگار با محیط زیست است.