ترجمه و بومی سازی پرسشنامه کیفیت زندگی وابسته به شنوایی نوجوانان کم شنوا و تعیین روایی و پایایی آن ؛ شهر تهران-1390

هدف: یکی از معیارهای سنجش موفقیت برنامه های توانبخشی اثری است که اجرای چنین برنامه هایی بر کیفیت زندگی دریافت کنندگان خدمت می گذارد. یکی از گروههای دریافت کننده خدمات توانبخشی افراد دچار کم شنوایی هستند. از آنجا که ابزاری معتبر و روا برای سنجش کیفیت زندگی نوجوانان کم شنوا در کشور موجود نبود، به تهیه ابزاری معتبر برای ارزیابی کیفیت زندگی نوجوانان کم شنوا پرداختیم. روش بررسی: پژوهش از نوع ابزارسازی و روانسنجی بود. برای تعیین روایی صوری از نظر 14 نفر صاحبنظر زمینه های توانبخشی، ناشنوایان و تست سازی، و 28 نوجوان کم شنوای مدارس استثنائی، برای تعیین اندکس روایی محتوایی به شیوه لاواشه از جمع آوری سیستماتیک نظر 14 نفر صاحبنظر با تخصص های مختلف، آشنا با کم شنوایی و مشکلات افراد کم شنوا استفاده شد. برای تعیین محورهای تشکیل دهنده و روایی سازه پرسشنامه توسط 255 نوجوان کم شنوای 18-12 سال مدارس شهر تهران که به تناسب نوع مدرسه و به تناسب مقطع تحصیلی در هر طبقه به طریق تصادفی ساده انتخاب شده بودند، تکمیل شد. جهت بررسی روایی افتراقی، نمرات کیفیت زندگی دو نمونه 20 نفری از افراد مبتلا به کم شنوایی «خفیف» و «عمیق» که به شیوه nested sampling از بین نمونه 255 نفری انتخاب شده بودند با هم مقایسه شد. برای تعیین پایایی آزمون- بازآزمون پرسشنامه برای 117 نفر دو بار با فاصله زمانی دو هفته تکمیل شد. برای تعیین همبستگی درونی پرسشنامه ? کرونباخ در نمونه 255 نفری نوجوانان کم شنوا محاسبه شد. طراحی گزینه های پاسخگویی سوالات و شیوه نمره دهی پرسشنامه با ایده گرفتن از پرسشنامه های کیفیت زندگی وابسته به سلامت انجام شد. یافته ها : پرسشنامه در 38 سوال و سه محور ساخته شد. ویژگی های روانسنجی آزمون به قرار ذیل بدست آمد: روایی صوری مورد تأیید قرار گرفت، اندکس روائی محتوایی آزمون 79/0 = cvi محاسبه شد. روایی سازه با استفاده از مدل تحلیل عاملی تائید شد. روایی افتراقی بر اساس توان پرسشنامه در تمیز نوجوانان کم شنوای خفیف از عمیق تأیید شد. همبستگی درونی سوالات بر اساس ? کرونباخ برای آزمون برابر 89/0 و برای سه محور جسمی، عاطفی و اجتماعی به ترتیب برابر با 77/0، 83/0 و 72/0 محاسبه شد. پایائی آزمون- بازآزمون ابزار برای نمره کل برابر با 85/0و برای سه محور جسمی، عاطفی و اجتماعی به ترتیب برابر 81/0، 68/0 و 78/0 محاسبه شد. گزینه های پاسخگویی بر حسب مورد بین 3 تا 5 گزینه طراحی شد. شیوه نمره دهی کل پرسشنامه، محورها و سوالات آن به صورت مقیاس 100 نمره ای در نظر گرفته شد که نمره بالاتر نشاندهنده کیفیت زندگی بهتر است. نتیجه گیری : نسخه فارسی پرسشنامه کیفیت زندگی وابسته به شنوایی نوجوانان ابزاری روا و پایا برای سنجش کیفیت زندگی نوجوانان کم شنوا ایرانی است و می تواند در سنجش اثرات کم شنوایی بر کیفیت زندگی نوجوانان ایرانی و همچنین ارزیابی پی آمدهای ارائه خدمات توانبخشی به ایشان مورد استفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی: بومی سازی، کیفیت زندگی وابسته به شنوایی، نوجوان کم شنوا، روایی، پایایی.