اثر مرحله رشد، زمان و دوره چیدن بر ارزش تغذیه ای و ساختار مولکولی یونجه و تاثیر آن بر عملکرد گاوهای شیری هلشتاین

تعیین مرحله رشد و زمان مناسب چیدن یونجه برای دست یابی به علوفه با کیفیت بهتر در تغذیه گاوهای شیرده با اهمیت است. از این رو، اثر رشد، دوره و زمان چیدن بر خصوصیات مرفولوژیکی و ارزش غذایی یونجه برای پیدا کردن بهترین زمان برداشت در چندین آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول اثر مرحله رشد (اواخر رویشی، اوایل و اواخر غنچهدهی و اوایل و اواخر گل دهی)، زمان چیدن (ساعت 06:00 و 18:00) و دوره چیدن (بهار، تابستان و پاییز) بر خصوصیات مرفولوژیکی یونجه بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش مرحله رشد محتوای ماده خشک و تولید علوفه به صورت هوا خشک (گرم/مترمربع) افزایش و نسبت برگ/ساقه و محتوای برگ (گرم/کیلوگرم ماده خشک) کاهش یافت (05/0>p). بیشترین تولید علوفه (کیلوگرم/هکتار) در فصل رشد مربوط به مرحله اوایل غنچهدهی و کمترین مربوط به اوایل رویشی بود (05/0>p). چیدن یونجه در بعدازظهر در مقایسه با صبح نسبت برگ/ساقه و محتوای برگ را افزایش داد و تولید علوفه (کیلوگرم/هکتار) بهار و پاییز مشابه ولی کمتر از تابستان بود (05/0>p). در آزمایش دوم و سوم با افزایش مرحله رشد (از اوایل غنچهدهی تا اوایل گل دهی) محتوای پروتئین خام، انرژی خالص نگهداری، رشد و شیردهی (بر اساس مدل nrc)، تجزیه پذیری پروتئین خام، ماده آلی و الیاف نامحلول در شوینده خنثی کاهش و بخش غیر قابل تجزیه این مواد مغذی افزایش یافت (05/0>p). بخش پروتئین حقیقی با سرعت تجزیه متوسط (pb2؛ بر اساس روش cncps) در مرحله اوایل گلدهی در مقایسه با مرحله اوایل و اواخر غنچهدهی کمتر بود (05/0< p). با استفاده از نسخه 2001 مدل nrc و نسخه 1994 سیستم dve/oeb، پروتئین حقیقی قابل جذب در روده (dve؛ 08/0=p) و توازن پروتئین تجزیه پذیر در شکمبه (oeb؛ 05/0>p) با افزایش مرحله رشد کاهش یافت. چیدن در بعد از ظهر در مقایسه با صبح کل کربوهیدرات های محلول در اتانول (tesc)، pb2، پروتئین حقیقی، محتوای انرژی خالص نگهداری، رشد و شیردهی (بر اساس مدل nrc)، نرخ تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده خنثی، سنتز پروتئین میکروبی از سوبسترای انرژی در شکمبه و جذب آن در روده (بر اساس مدل nrc) را افزایش و بخش سریع تجزیه پروتئین خام (pa؛ بر اساس cncps) را کاهش داد (05/0>p). در آزمایش چهارم دوره چیدن (اواخر بهار در مقایسه با اوایل تابستان) بر جایگاه هضم نیتروژن (بر اساس cncps) و غلظت tesc یونجه موثر بود (05/0>p). قابلیت تخمیر در روش تولید گاز با افزایش مرحله رشد یونجه و در یونجه چیده شده در بعدازظهر در مقایسه با صبح بهبود پیدا کرد (05/0>p). در آزمایش پنجم زمان چیدن یونجه بر ساختار مولکولی پروتئینها و کربوهیدراتها اندازه گیری شده با طیف سنجی ftir موثر نبود. با افزایش مرحله رشد ساختارهای مولکولی نسبت مارپیچ آلفا/صفحات بتا کاهش یافت و نسبت آمید 1/آمید 2 افزایش یافت (05/0?p). ساختار مولکولی نسبت مارپیچ آلفا/صفحات بتا و نسبت کربوهیدراتهای ساختاری (بتا گلوکانها، سلولز و همی سلولز)/کل کربوهیدراتها همبستگی مثبت (60/0?r؛ 05/0>p) و نسبت آمید 1/آمید 2 همبستگی منفی (62/0-?r؛ 05/0>p) با قابلیت دسترسی مواد مغذی یونجه خشک برای نشخوارکنندگان داشت. در آزمایش ششم گاوهای شیری هلشتاین تغذیه شده با جیرههای کاملا مخلوط حاوی یونجه چیده شده در بعدازظهر در مقایسه با صبح قابلیت هضم و پروتئین خون بیشتر و دفع نیتروژن (گرم/روز) کمتری از طریق مدفوع داشتند و اثر زمان چیدن بر عملکرد گاوها به مرحله رشد بستگی داشت (05/0>p). قابلیت دسترسی مواد مغذی در جیره حاوی یونجه چیده شده در اوایل غنچهدهی در مقایسه با اواخر غنچهدهی و اوایل گلدهی برای گاوهای شیرده بیشتر بود و چیدن در بعدازظهر در اوایل گلدهی تاثیر معنی دارتری بر عملکرد گاوها داشت (05/0>p). به طور کلی نتایج بیان میکنند که چیدن یونجه در اوایل غنچهدهی و در بعدازظهر برای تولید علوفه با کیفیت بهتر مناسبتر است.