بررسی و تحلیل مبالغه ممدوح ومذموم از دیدگاه ناقدان

مبالغه به عنوان یک فن وهنر بلاغی است که شاعر یا ادیب در آن به طور عمومی به مرحله نوآوری وخلاقیت می رسد. ومراد از آن وصفی است که توأم با زیاده روی وافراط باشد. این صنعت یکی از صنایعی است که در نقد ادبی جایگاه ویژه ای دارد واین سخن که برخی بهترین شعر را صادق ترین آن می دانند “أحسن الشعر أصدقه "و گروهی دیگر بهترین شعر را دروغ ترین شعر می دانند "أحسن الشعر أکذبه" ، ناظر بر اهمیت این آرایه ی ادبی است. می توان این گونه پنداشت که آنانکه شعری را که دربردارنده ی دروغ است به عنوان بهترین شعر برگزیده اند ، صدق را به طور مطلق رد نکرده اند و آنانکه صدق وراستی را در شعر ترجیح داده اند کذب ومبالغه را به طور کلی رد نکرده اند ؛ همچنین مبالغه از صنایعی است که نه تنها مغایر با فصاحت وانسجام کلام و شعر نیست، بلکه از علل وموجبات روشنی وزیبایی آن نیز به شمار می آید والبته نباید چنان در این صنعت ادبی تکلف وتصنع شود که از حوزه هنری خارج شود. بنابراین در این پژوهش به بررسی مبالغه ممدوح ومذموم با تکیه بر دیدگاه های ناقدانی چون جاحظ، ابوهلال عسکری، ابن طباطبا، ابن رشیق قیروانی، عبد القاهر جرجانی، قدامه بن جعفر، اسحاق بن ابراهیم بن وهب و حازم قرطانجی پرداخته شده است. واژگان کلیدی: مبالغه، اغراق، غلو، مجاز، کذب.