اثر اسپرمین بر مقاومت نهال های ارقام زرد و روغنی زیتون نسبت به تنش دمای پایین

از عوامل محدودکننده پرورش زیتون (olea europaea l.) در مناطق معتدله و سردسیر، مقاومت کم به دمای پایین است. دمای پایین یکی از تنش های غیرزنده است که منجر به تنش اکسیداتیو شده و با تخریب پروتئین ها، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک همراه است. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل تنش دمای پایین در سه سطح (5-، 10- و 15- درجه سانتیگراد) و محلول پاشی برگی با اسپرمین در چهار سطح (0، 125، 250 و 500 میکرومولار اسپرمین) در نهال های یکساله دو رقم "زرد" و "روغنی" زیتون اجرا گردید. خصوصیاتی مثل میزان مالون دی آلدئید (شاخص پراکسیداسیون لیپیدها)، پروتئین کل، کلروفیل کل، فعالیت آنزیم های سوپراکسیددیسموتاز، پراکسیداز، ظرفیت آنتی اکسیدان کل و نشت یونی برگ پس از تیمار دمای پایین و محلول پاشی اسپرمین اندازه گیری شدند. محلول پاشی برگی اسپرمین با اثر حفاظتی بر ترکیبات غشایی سبب کاهش نشت مواد از غشا در دمای 5- درجه سانتیگراد در رقم روغنی و در دمای 5- و 10- درجه سانتیگراد در رقم زرد زیتون شد. افزایش غلظت اسپرمین میزان کلروفیل کل و پروتئین محلول برگ را در هر دو رقم نسبت به گیاهان شاهد افزایش داد. افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی سوپر-اکسید دیسموتاز و پراکسیداز تحت تنش دمای پایین نشان دهنده توانایی این آنزیم ها در تجزیه رادیکال های آزاد اکسیژن است. آنزیم پراکسیداز با کاربرد اسپرمین تحت تنش دمای پایین در رقم زرد زیتون افزایش یافت اما در رقم روغنی تأثیر معنی دار نداشته است. کاربرد اسپرمین در افزایش ظرفیت آنتی اکسیدان کل و کاهش پراکسیداسیون لیپیدها و افزایش فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز معنی دار نشد. کلید واژه ها: زیتون، پلی آمین، تنش، تنش اکسیداتیو