بررسی نقش انسان در سوانح دریایی و روش کاهش خطاهای انسانی در شرکت های کشتیرانی ایرانی

خطا جزئی از انسان است، با اینکه سازمان ها تلاش می کنند به سطح خطای صفر برسند، ولی این هدف یک هدف دست نیافتنی است. تا زمانی که عملکرد انسان ها در یک محیط پیچیده صورت می گیرد خطا اتفاق خواهد افتاد و احتمال این امر در شرایط استرس، اضافه کاری و خستگی افزایش می یابد. دریا محیط ناامنی است که در جریان یک حادثه ساده، جان انسان های بسیاری را می گیرد. همه ساله شاهد هزاران سانحه و تصادف دریایی می باشیم که نتیجه آن جراحت ها، تلفات جانی، آلودگی محیط زیست دریایی و همچنین خسارت های مالی سنگین می باشند. برای کاهش این سوانح، باید به مواردی همچون آموزش صحیح نیروی انسانی، نحوه اجرای صحیح قوانین و مقررات ملی و بین المللی، شناور و تجهیزات بر روی آن، تأسیسات بندری و همچنین امکانات تجسس و نجات دریایی توجه بیشتری شود. در این تحقیق 1816 حادثه دریایی در پنج شرکت کشتیرانی ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است که 17 عامل در بروز خطاهای انسانی در این حوادث موثر بودند. چهار عامل که بیشترین تأثیر را داشته اند به ترتیب عبارتند از: 1- غفلت، 2- آموزش ناکافی، 3- ابزارآلات (سخت افزاری و نرم افزاری) ناکافی و 4- مهارت و تجربه ناکافی. سپس راه کارهای کاهش آنها استخراج و در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند. راه کارهای کاهش عوامل مذکور به صورت پرسشنامه تهیه و توسط کارشناسان، متخصصین و دریانوردان ایرانی تکمیل گردید. ابتدا با آزمون تی استیودنت مشخص شد که آیا رابطه ی معناداری بین عوامل وجود دارد یا خیر و بعد از آن به کمک آزمون آنالیز واریانس میزان سطح معناداری این روابط سنجیده شده است. سپس به کمک آزمون دانکن مشخص نمودیم که این تفاوت معنا دار دقیقاً بین کدام گروه ها برقرار است و درنهایت با استفاده از آزمون تحلیل عاملی اقدام به شناسایی متغیرها یا عامل های اساسی به منظور تبیین الگوی همبستگی بین متغیرها شده است. تمامی آزمون ها با استفاده از نرم افزار spss انجام شده اند. با استفاده از آزمون تحلیل عاملی مشخص گردید که موثرترین راه کار برای کاهش هر عامل کدام است.