مقام رضا و تسلیم از منظر قرآن و روایات

یکی از مهم ترین ارکان معنویت در انسان مومن، خودسازی و پشت سرگذاردنِ مقامات سیر الی الله است که با عبادت و بندگی خالصانه خالق هستی میسر میباشد. انسان در اثر قرب به پروردگار چنان اطمینان مییابد که جز به خداوند نمیاندیشد. در این حال او همه چیز را مقهور و مغلوب اراده الهی میداند، به همین جهت رنج و آسایش، فقر و غنی یا بیماری و سلامتی آرامش او را بر هم نمیزند و خود را تسلیم فرمان پروردگارش میکند. قرآن کریم میفرماید : ?یا أیَّتُهَا النَّفسُ المُطمَئِنَّه إرجِعِی إلیَ رَبِّکِ راضیهً مَرضیهً? ، یعنی: «ای نفس مطمئنّه، خشنود و پسندیده به سوی پروردگارت بازگرد». در مراحل رشد، مرحله «رضا» آن جا است که بنده نه تنها بکوشد خداوند خشنود شود، بلکه خود نیز از قضا و قدر الهی راضی باشد و هر چه او مقدر میدارد، به جان بپذیرد. مرحله رضا پایان این راه نیست زیرا انسان هنوز بر خویشتن خویش استوار است و میگوید: «پسندم آن چه را جانان پسندد». یعنی خواست خداوند بر میل من است و میل من بر خواست خداوند است. بالاتر از رضا، مرحلهای است که بنده میل خود را نبیند و همه وجودش خواست خداوند باشد که همان مقام «تسلیم» است. در بین همه مقامات سیر الی الله، دو مقام پیاپی رضا و تسلیم، جایگاهی ویژه دارند، این دو مقام وصف دو گام وصل است، از خودگذشتن و به او رسیدن، تمام شدن نفس و آغاز روح است. با توجه به اهمیت و نقش مقام رضا و مقام تسلیم در راه قرب به خداوند، این پژوهش با عنوان «مقام رضا و تسلیم در آیات و روایات» در چند بخش گردآوری شده است که تقدیم خواهد شد. شامل پنج بخش به شرح زیر است: بخش اول: کلیات تحقیق، بخش دوم: جایگاه رضا و تسلیم در قرآن و روایات، بخش سوم: روش تحصیل رضا و تسلیم، بخش چهارم: آثار و برکات رضا و تسلیم، بخش پنجم: موانع نیل به مقام رضا و تسلیم. ضمنا هر بخش به تناسب از فصولی تشکیل شده است. با همه تلاش و مراقبتی که در تدوین این پژوهش صورت گرفته است، بیشک کاستیهایی بر جا میماند، با این وجود امید داریم مورد قبول درگاه حق قرار گیرد.