مطالعه پارامترهای فیزیکی موثر بر جریان منحرف شده در آبگیری زیر سطحی با استفاده از مدل آزمایشگاهی

در مناطق خشک و نیمه خشک می توان از جریان های زیر سطحی رودخانه ای به عنوان پتانسیل های موجود در جهت تامین بخشی از آب مورد نیاز استفاده کرد. مسلماً تمهیدات لازم در جهت استحصال این بخش از منابع آب از اهمیت بسزایی برخوردار است. شیوه های مختلفی برای برداشت آب زیر سطحی رودخانه ها تاکنون بکار گرفته شده است، که از آن جمله می توان به استفاده از محیط متخلخل و شبکه زهکشی که قادر به انحراف جریان های سطحی و زیر سطحی هستند، اشاره نمود. درتحقیق حاضر مدل آزمایشگاهی سازه جمع آوری وشبکه زهکشی جریان زیر سطحی آب در رودخانه در محل آزمایشگاه هیدرولیک گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد ساخته شده وعوامل موثر بر میزان جریان زیر سطحی انحرافی در دو حالت تراز سطح آب و دبی ورودی جریان با دیوار آب بند انتهایی و بدون آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در حالت تراز سطح آب، مقدار جریان انحرافی رابطه مستقیم با تراز سطح آب بر روی زهکش ها دارد. دبی زهکش ها در طول محیط متخلخل روند متغیری داشته به نحوی که در ابتدا کاهش و سپس افزایش می یابد. ضمناً کمترین مقدار دبی مربوط به زهکش میانی بود. در حالیکه دبی زهکش ها در حالت دبی ورودی جریان در طول محیط متخلخل روندی نزولی داشته و در دبی های اندک جریان اصلی، دبی زهکشهای انتهایی به صفر می رسد و مقدار جریان انحرافی رابطه مستقیم با دبی ورودی بالادست دارد. در هر دو حالت با افزایش فاصله بین زهکش ها دبی هر زهکش افزایش می یابد. در بررسی نحوه آرایش زهکش ها نیز مشخص گردید که استفاده از زهکش های کار گذاشته شده در دو عمق، باکوتاه تر کردن محیط متخلخل نتایج مناسب تری را بدست میدهد. در نهایت مدلی های ریاضی رگرسیونی برای طراحی سازه آبگیر زیر سطحی با محیط متخلخل و شبکه زهکشی ارائه گردید.