مطالعه نمونه هایی از لعاب های حاوی اکسید مس و ردیابی آن در ظروف لعابدار دوران سلجوقی ایران

ترکیبات مس و مهمترین آن اکسید مس از جمله ترکیباتی هستند که استفاده از آن ها به عنوان عامل مولد رنگ در لعاب ها دارای قدمت زیادی است. این ترکیبات به علت ایجاد رنگ هایی چون سبز، سبز- آبی و فیروزه ای در شرایط اکسیداسیون کوره از گذشته تاکنون در ترکیب انواع لعاب های سربی و قلیایی مورد استفاده هستند. هنر سفالگری دوران سلجوقی یکی از مهمترین هنرهایی است که به واسطه استفاده از لعاب های رنگی با طیف سبز، آبی و فیروزه ای بر روی ظروف با تکنیک های مختلف تزیین درخور توجه است. از آنجا که اکسید مس منجر به ایجاد این رنگ ها می شود، این پژوهش با عنوان مطالعه نمونه هایی از لعاب های حاوی اکسید مس و ردیابی آن در ظروف لعابدار دوران سلجوقی ایران ، در دو شاخه نظـری و عمـلی می باشد، که با روش توصیفی- تشریحی از طریق مطالعات کتابخانه ای و تجربیات آزمایشگاهی، صورت می پذیرد. بدین منظور ضمن تجربه طیف های رنگی حاصل از اکسید مس و برخی ترکیبات مهم چون کربنات مس و سولفات مس در لعاب های ترانسپارنت پایه سربی و قلیایی، نمونه های حاصل با برخی ظروف لعابدار دوران سلجوقی جهت تشخیص طیف های یکسان، مقایسه می شود. با بررسی های به عمل آمده این نتیجه به دست آمد که ترکیبات مس درحضور افزودنی هایی چون کربنات سدیم، بوراکس و اکسید لیتیم در محیط اکسیداسیون کوره در لعاب ترانسپارنت پایه سربی و قلیایی بر روی زمینه سفالی و انگوب (زمینه سفید) رنگ هایی تقریباً مشابه با ظروف رنگی دوران سلجوقی دارد. بطورکلی لعاب های سربی طیف های سبز و لعاب های قلیایی طیف های آبی و فیروزه ای را در شرایط اکسیداسیون ایجاد می کنند. در این پژوهش تونالیته ای از این رنگ ها بدست آمد.