بررسی اسطوره آفرینش و نخستینه ها و انعکاس آن در ترجمه تفسیر طبری

چکیده: تو این را دروغ و فسانه مدان به یکسان روش در زمانه مدان (شاهنامه فردوسی) یکی از مسائلی که ذهن انسان ها را از گذشته به خود مشغول داشته بحث آفرینش و خلقت آغازین است، اسطوره ها پاسخ های شایسته و در خور انسان های پیشین است به پرسش های خود درباره آغاز جهان، انسان و کلاً راز های هستی. با مطالعه اعتقادات و بینش های اقوام مختلف این نتیجه به دست آمده است که انسان های ابتدایی برخلاف جوامع امروزی اسطوره را امری قدسی و حقیقی می پنداشتند. در اسطوره های اقوام مختلف، آفرینش هستی و خلقت انسان از هیچ و بی-مقدمه کمتر به چشم می خورد، بلکه بیشتر نظم و سامان بخشیدن به یک آشفتگی ازلی است. از آنجا که اسطوره ها در تمام دوران بشر جلوه هایی داشته اند، نمونه های بسیاری از آن ها در تألیفات بعضی از مفسران قرآن کریم، مانند طبری دیده می شود. این اساطیر همراه روایات اسرائیلی به علل مختلف از جمله محیط اجتماعی و فرهنگی جامعه، توانسته اند در تفاسیر کهنی چون تفسیر طبری و ترجمه آن رسوخ یابند. در این پژوهش با گردآوری اساطیر آفرینش ملل مختلف، به انعکاس آن ها در ترجمه تفسیر طبری پرداخته شده است. همچنین ضمن برشمردن اسطوره های مربوط به هستی جهان و بشر، شماری از مهم ترین آن ها نقد و تحلیل شده است که برخی اخبار نادرست در این موارد را نیز متذکر شده ایم. بیشتر اساطیر ترجمه تفسیر طبری مربوط به داستان های پیامبران است. اساطیر مربوط به آفرینش جهان و انسان بیشتر متأثر از تورات و روایات اسرائیلی است. در پایان به نخستینه ها و منشأ تعدادی از پدیده ها در این تفسیر پرداخته شده است که بیشتر آن ها ریشه در اعتقادات خرافی دارد و دور از عقل و دانش است.