بررسی تطبیقی نظریه ی نسخ، جمع و تدوین و تحریف از منظر علامه طباطبایی و آیت الله خویی

چکیده مسئله جمع وتدوین، نسخ وتحریف از جمله مسائل بحث برانگیز ومورد اختلاف در میان دانشمندان علوم قرآنی بوده وهست. پژوهش حاضر با عنوان بررسی تطبیقی نظریه ی نسخ، جمع و تدوین و تحریف از منظر علامه طباطبایی; و آیت الله خویی; به بررسی مقایسه ای ونقد آراء آن دو بزرگوار در سه حوزه نسخ، جمع وتدوین وتحریف پرداخته است. بیشترین اختلاف نظر علامه طباطبایی; وآیت الله خویی; در زمینه جمع وتدوین است. آیت الله خویی; با نقد روایات جمع وتدوین مبنی بر اجتهادی بودن جمع قرآن وبا اعتقاد به ضعف وسستی آنها سعی در اثبات توقیفی بودن جمع قرآن دارند. در مقابل ایشان علامه; با استناد به همین روایات در صدد اثبات اجتهادی بودن این مسئله است. آنچه در این فصل قابل نقد وبررسی است اعتقاد علامه به اجتهادی بودن ترتیب برخی از آیات است، که پیامدهای نامقبولی مانند تقویت شبهه تحریف وتضاد با اعجاز بیانی حاصل آن است. اما با وجود اختلاف این دو بزرگوار در این زمینه، حاصل آن نتیجه مشترکی است وآن عدم تحریف قرآن در مسیر جمع وتدوین است. در مسئله نزاهت قرآن از تحریف هردو بزرگوار سعی وتلاش قابل تقدیری، هم در ارائه دلائل نزاهت قرآن از تحریف، وهم در پاسخ دادن به شبهات قائلین به تحریف داشته اند. در آخرین بخش از این پژوهش مقوله نسخ به چالش کشیده شده است. علامه; و آیت الله خویی; با وجود پذیرش نسخ، نسبت به نسخ شمار زیادی از آیات قرآن معترض بوده و با حرکتی علمی و پژوهشی در احیاء آیات مدعی نسخ اقدامی شایسته انجام داده اند. هر چند در این مسئله نیز اختلافاتی در آراء ایشان به چشم می خورد که مربوط به تعریف اصطلاحی و شروطی است که برای نسخ قائلند. در انتها نیز به رویش دیدگاهی جدید در نسخ مانند: نسخ مشروط، نسخ تمهیدی وانکار نسخ مصطلح اشاره شده است. کلیدواژه: جمع و تدوین، تحریف، نسخ.