بررسی اکولوژیکی و مقایسه عملکرد گل و سرشاخه های گلدار توده های وحشی و اصلاح شده گل راعی

استفاده از گیاهان دارویی به دلیل کم بودن عوارض جانبی و در بعضی شرایط کارآمدی بیشتر نسبت به داروهای شیمیایی نقش مهمی در درمان بسیاری از بیماری ها ایفا می نماید. یکی از مشکلات اصلی در زمینه گیاهان دارویی، برداشت های بی رویه از رویشگاه های طبیعی و محدود بودن این منابع بوده که باعث کاهش شدید تراکم این گیاهان و خسارات جبران ناپذیر به آن ها شده است. شناخت شرایط مطلوب رشد و یافتن روش های مناسب تکثیر برای افزایش کیفیت، اقدامی اساسی جهت حفظ و پایداری تولیدات گیاهان دارویی می باشد. در این تحقیق تاثیر رویشگاه های مختلف بر رشد و کیفیت ترکیبات ثانویه گیاه دارویی گل راعی در شرایط طبیعی در شهرهای استان گیلان (آستارا، بندر انزلی، رشت و لاهیجان)، مازندران (رامسر، تنکابن، نشتارود، عباس آباد و چالوس)، قزوین (شهرستان قزوین)، البرز (کرج) و تهران (شهرستان تهران) و نیز شرایط زراعی در سال 1389 مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور تعداد30 بوته از توده های خودرو در هر منطقه آزمایشی به صورت تصادفی انتخاب، و با توده اصلاح شده (ارقام توپاز و ریجر) کاشته شده در مزرعه گیاهان دارویی دانشگاه شاهد از نظر خصوصیات کمی و کیفی مقایسه گردید. این خصوصیات شامل ارتفاع گیاه، وزن خشک، تعداد پنجه، تعداد غده های تیره حاوی مواد موثره روی برگ و گل و ترکیبات موثر درون آن ها بود. میانگین داده ها با استفاده از آزمون تی (t-test) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد عوامل جغرافیایی- اکولوژیکی تاثیر معنی داری بر رشد و تولید ترکیبات اصلی دارویی گل راعی دارند. بالاترین میانگین تعداد غده در برگ (36/52 عدد) در منطقه رشت و بالاترین میانگین تعداد غده در گل (25/107 عدد) در منطقه نشتارود اندازه گیری گردید. حداکثر مقادیر هیپریسین ( 21/0میلی گرم در گرم ماده خشک) در مناطق چالوس، تنکابن و لاهیجان، هیپرفورین (17 میلی گرم در گرم ماده خشک) در مناطق تنکابن و لاهیجان و پزودوهیپریسین (55/1 میلی گرم در گرم ماده خشک) در منطقه لاهیجان اندازه گیری گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که مناطق جغرافیایی لاهیجان تا چالوس مناسب ترین شرایط را از نظر اکولوژیکی و اقتصادی برای تولید گل راعی دارا می باشند. همچنین برای رسیدن به عملکرد مطلوب کمی و کیفی، استفاده از شرایط و ظرفیت های موجود در این مناطق در تولید گل راعی مهم می باشد.