اثر پخش سیلاب بر برخی از خصوصیات فیزیکو شیمیایی و مینرالوژی رسوبات و تاثیر آن در کاهش فرسایش و رسوب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سینی و برجوئی شهرستان لردگان)

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک یک معضل عظیم و بحرانی است. در حال حاضر این مشکل به شکل های گوناگونی این مناطق را تهدید می کند. راه های مختلفی جهت مبارزه با این معضل وجود دارد که کشورهای درگیر به روش های مختلف و با مدیریت های متفاوت با آن برخورد می کنند. در حال حاضر برای استحصال آب با اهداف مورد نظر در ایران از روش های مختلفی استفاده می شود. یکی از این روش ها بهره برداری از سیلاب ها با استفاده از روش پخش سیلاب بر آبخوان ها است که مراحل تحقیقات تکمیلی و پایش عملکردهای آن در زمینه های مختلف در دست انجام می باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکوشیمیایی و مینرالوژی خاک در ایستگاه پخش سیلاب سینی برجوئی انجام گرفته است. برای بررسی این تغییرات، هفت پشته اول عرصه که بیشترین آبگیری را داشته انتخاب گردیده و با استفاده از سیستم شبکه بندی مبادرت به نمونه برداری گردید، تیمارهای مورد مطالعه شامل محل های متاثر از سیل و رسوب، سیل و فرسایش رسوب و منطقه فاقد سیل و رسوب می باشد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی و مینرالوژی نمونه های برداشت شده در آزمایشگاه تعیین گردید، این خصوصیات شامل: میزان ماده آلی، کربنات کلسیم، وزن مخصوص ظاهری، هدایت الکتریکی، درصد اجزای شن، سیلت، رس، و همچنین خصوصیات کانی شناسی پس از جدا سازی رس به روش کیتریک و هوپ که با استفاده از دستگاه xrd تعیین شد. نتایج حاصل از آزمایش خاک در سه منطقه سیل و رسوب، سیل و فرسایش و رسوب، فاقد سیل و رسوب و حوزه مورد مطالعه بررسی و مقایسه میانگین ها با استفاده، از نرم افزار excel2007 و statistica 8 انجام پذیرفت. نتایج حاکی از افزایش میزان ماده آلی (1p<%)، سنگین شدن بافت خاک، بالا رفتن رس و سیلت، هدایت الکتریکی (5p<%) و کاهش معنی دار شن (5p<%) بوده ولی در مقدار کربنات کلسیم معادل و اسیدیته خاک تغییر معنی داری مشاهده نگردید. به طور کلی نتایج تحقیق نشان می دهد که وضعیت خاک در مجموع بهتر شده است این وضعیت شامل افزایش میزان ماده آلی خاک، افزایش حاصلخیزی خاک و بهتر شدن بافت خاک در اثر رسوب گذاری و بهبود در نگهداشت رطوبت خاک بوده است. نتایج حاصل از ارزیابی اثرات جهت و مقدار شیب بر روی خصوصیات فیزیکیوشیمیایی خاک نشان می دهد مقدار رس به طور معنی داری درشیب های شمالی بیشتر از شیب های جنوبی می باشد. مقدار شن و گراول، وزن مخصوص ظاهری به طور معنی داری در شیب های جنوبی بیشتر است. همچنین با بررسی های صورت گرفته در موقعیت های مختلف شیب پارامترهای چون: ماده آلی خاک، رس، هدایت الکتریکی، در دو راستا در کلاس 15-5 دارای تفاوت معنی داری بوده است. بررسی های حاصل از منحنی های پراش پرتو ایکس بر روی کانی های عرصه پخش سیلاب حکایت از وجود کانی های کلرایت، اسمکتایت، میکا، پالی گورسکایت، ورمی کولایت و کائولینایت دارد.