بررسی اثر نوسانات اقلیمی بر تغییرات دبی رودخانه کاجو و اثرات آن بر کشاورزی منطقه

نوسانات اقلیمی در یک منطقه اثرات شدیدی بر منابع آب و خاک می گذارد. امروزه پذیرفته شده که بروز هر گونه تغییر در سیستم اقلیمی در مدیریت منابع آب و خاک مهم است. چرخه هیدرولوژیکی در اثر تغییر اقلیم تغییر می نماید که نتیجه آن افزایش شدت بارندگی و رواناب حاصل از آن و افزایش نیاز رطوبتی خاک می-باشد. حوضه آبریز رودخانه کاجو در محدوده مختصات جغرافیایی 60 درجه و 19 دقیقه تا 61 درجه و 20 دقیقه طول شرقی و 25 درجه و 30 دقیقه تا 26 درجه و 48 دقیقه عرض شمالی قرار دارد. این حوضه، بخش غربی حوضه آبریز بزرگ باهوکلات را تشکیل می دهد. رودخانه کاجو یکی از شاخه های اصلی رودخانه باهوکلات در جنوب استان سیستان و بلوچستان است. این رودخانه از قسمت انتهایی رشته کوه زاگرس مشهور به کوههای مکران سرچشمه می گیرد و با طی مسیر خود در جهت جنوبی به دریای عمان و خلیج گواتر می ریزد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی و شناسایی رابطه و تأثیر نوسانات عناصر اقلیمی (دما و بارش) بر تغییرات دبی رودخانه کاجو و اثرات آن بر کشاورزی منطقه است. جهت تعیین دوره های تر و خشک از میانگین متحرک 5 ساله استفاده شده است. همچنین جهت بررسی وضعیت خشکسالی و ترسالی منطقه مطالعاتی، از شاخص استاندارد (spi) استفاده شده است. جهت بررسی رابطه بین نوسانات عناصر اقلیمی و دبی رودخانه از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و رگرسیون درجه سوم استفاده شده است. برای تعیین رابطه بین نوسانات عناصر اقلیمی و سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و همچنیین رابطه آن با تولید سالانه محصولات کشاورزی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی به کار گرفته شده است. در نهایت جهت بررسی رابطه بین دبی رودخانه و سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و همچنیین رابطه آن با تولید سالانه محصولات کشاورزی، از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. در منطقه مورد مطالعه رابطه معناداری بین بین نوسانات عناصر اقلیمی و دبی رودخانه وجود داشته است. رابطه بین دبی و کشاورزی(سطح زیر کشت و تولید سالانه) نیز رابطه معناداری است. بین نوسانات عناصر اقلیمی و کشاورزی(سطح زیر کشت و تولید سالانه) هیچ گونه رابطه ای وجود نداشته است.