زمینه ها و موانع تاثیر سخن از منظر قران

هیچ اثری به اندازه ی سخن، قابل بقاء و تأثیرگذار نیست. قرآن کریم از زوایای مختلفی به مقوله ی سخن پرداخته است. با توجه به گستردگی بحث در این زمینه، سعی بر این است که در این پژوهش، فقط اهمیت سخن گفتن، زمینه ها و موانع تأثیر سخن از منظر قرآن مورد بررسی و ارزیابی قرار داده شود. اساسی ترین منبع مورد استفاده در این تحقیق، قرآن بوده که به کمک تفاسیر و سایر منابع یاری رسان در فهم قرآن از جمله متون روایی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، زمینه های تأثیر سخن از دیدگاه قرآن در پانزده مورد زیر بررسی شده اند. 1.آراسته گویی 2.استدلال 3.استواری سخن 4.امنت داری 5.بلاغت 6.تکرار 7.جدال احسن 8.خیرخواهی 9.ساده گویی 10.طنّازی 11.عالمانه بودن 12.فصاحت 13.موعظه 14.نرمی سخن 15.نیکی سخن همان طور که در نگاه اول همیشه ظاهر یک چیز تأثیرگذار است، در سخن وری نیز، آن چه اهمیت بیشتری دارد آراستگی سخن، جذابیت و نیکویی آن است. هم چنین به نرمی سخن گفتن و دوری کردن از خشونت نیز در جذابیت سخن بسیار موثر است. مسأله ی مهم دیگر و از جمله ارکان مهم سخن وری توجه به نوع مخاطب و سخن گفتن مطابق حال اوست. هم چنین کلامی که همراه با دلیل و برهان باشد و از استواری مطابق با عقل و منطق برخوردار باشد تأثیرگذاری بیشتری بر مخاطب دارد. جلب اعتماد مخاطب نیز بسیار حائز اهمیت است، در روان شناسی تبلیغات نیز اثبات شده که اعتماد شنونده از مهم ترین دلایل تأثیرپذیری است: از جمله موارد پانزده گانه که موجب جلب اعتماد مخاطبین به گوینده می شَود، امانت داری و خیرخواهی گوینده است. هم چنین تکرار و گوش زد کردن پی در پی، مواعظ و سخنان پندآموز، سخن گفتن با علم و آگاهی نیز موجب تأثیر سخن بر مخاطب می گردد. احتجاج و جدال به شیوه ی احسن، پیام رسمی قرآن است و از جمله مسائل زمینه ساز در تأثیر کلام است. آن چه در تأثیرگذاری کلام بر مخاطب اهمیت دارد توجه گوینده و سخنران به همه ی این موارد است و در صورت آگاهی و عمل به این موارد بدون شک سخن او بر مخاطبانش تأثیرگذار خواهد بود. در فصل پایانی تلاش شد تا بنابر آموزه ای قرآنی و روایی موانع تأثیر کلام و عومل آسیب زا در شش مورد بررسی شود: 1.استکبار 2.ختم قلب 3.دنیا طلبی 4.زورگویی 5.طغیان گری 6.نارسایی بیان. تکبر و غرور آدمی مانع تأثیر کلام مخاطب بر وی می شَود و چنان چه عوامل اصلی در ضلالت برخی امت ها استکبار آنان در مقابل پیامبران الهی بوده است. آلودگی به گناهان و زورگویی موجب ختم قلب و نفوذ ناپذیری آن در مقابل سخنان حق می شود. دنیا طلبی و غفلت از آخرت، طغیان گری و زورگویی نیز از جمله موانع دیگر در پذیرفتن سخن حق و موعظه های انبیای الهی است. نارسایی بیان نیز مانع از فهم و درک صحیح سخن از سوی مخاطبان است.