مقایسه اثر بخشی روشهای درمان پردازش شناختی و پردازش مجدد هولوگرافیک در کاهش علائم پس آسیبی دانش آموزان پسر دبیرستانی مواجه شده با تروما

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان شیوع حوادث تروماتیک، تعیین نیمرخ آسیب شناختی دانش آموزان مواجه شده با تروما و مقایسه اثر بخشی روشهای درمان پردازش شناختی و پردازش مجدد هولوگرافیک در کاهش علائم پس آسیبی آنها انجام گرفت. در یک زمینه یابی مقطعی 946 دانش آموز پسر دبیرستانی انتخاب شده به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، در محل تحصیل و به صورت گروهی به پرسشنامه های محقق ساخته، سرند کردن حوادث تروماتیک و فهرست علائم 90 سوالی (scl-90-r) پاسخ دادند. از بین آنها تعداد 129 نفر دارای تجربه تروما و نمره بالاتر از 90 در آزمون scl-90-r شناسایی شدند. از میان آنها تعداد 60 نفر به تصادف انتخاب و بعد از انجام مصاحبه بالینی در دو گروه درمان پردازش شناختی(20=n) و پردازش مجدد هولوگرافیک(20 =n) و یک گروه کنترل (20 =n) به تصادف جایگزین شدند. هر سه گروه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون به آزمون های scl-90-r، چک لیست علائم ترومای کودکان و شناخت های پس از تروما پاسخ داده و تفاضل نمرات پیش آزمون و پس آزمون آنها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی شفه تحلیل شد. نتایج نشان داد که 2/72 درصد شرکت کنندگان در طول زندگی خود حداقل با یک رویداد تروماتیک مواجه شده بودند. در ارتباط با اثر بخشی روشهای درمان نتایج نشان داد که در نمره کلی آزمون scl 90 r و به ویژه در ابعاد وسواس- اجبار، افسردگی، اضطراب، ترس مرضی، حساسیت در روابط بین فردی، و روان پریشی بین سه گروه تفاوت آماری معنی داری وجود داشت. در مولفه های وسواس- اجبار، حساسیت در روابط بین فردی و روان پریشی فقط درمان پردازش مجدد هولوگرافیک اثر گذاشته بود ولی بر مولفه های افسردگی، اضطراب و هراس هر دو روش تأثیر گذاشته بودند، به این صورت که درمان پردازش شناختی بر کاهش افسردگی و درمان پردازش مجدد هولوگرافیک نیز بر کاهش اضطراب و هراس تأثیر بیشتری گذاشته بود. در نمره کلی آزمون چک لیست علائم آسیب کودکان و به ویژه در ابعاد اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، تجزیه نیز بین سه گروه تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد. در کاهش اضطراب و تجزیه، درمان پردازش مجدد هولوگرافیک، ولی در کاهش افسردگی باز درمان پردازش شناختی تأثیر بیشتری گذاشته بود، در کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه نیز هر دو روش درمان به یک اندازه تأثیر گذاشته بودند. در نمره کلی پرسش نامه شناخت های پس از تروما به ویژه در ابعاد شناخت های منفی درباره خود و خود سرزنشی بین سه گروه تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد. بطوریکه هر دو روش درمان به یک اندازه در کاهش شناخت های منفی درباره خود اثر گذاشته بودند. ولی بر کاهش خود سرزنشی فقط درمان پردازش مجدد هولوگرافیک اثر بخش بود. بر اساس نتایج این پژوهش می توان برای درمان علائم افسردگی ناشی از تروما درمان پردازش شناختی و برای درمان علائم اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه، هراس، وسواس اجبار، حساسیت در روابط بین فردی و روان پریشی ناشی از تروما درمان پردازش مجدد هولوگرافیک را توصیه کرد.