بررسی میزان مقاومت به تنش شوری دوگونه صنوبر (کبوده و پده) و هیبریدهای آن ها

درختان صنوبر کبوده و پده از گونه های بومی کشور ایران به شمار می آیند. صنوبر کبوده به لحاظ سازگاری و تولید چوب و فرم کیفی تنه برای فضای سبز و صنوبر پده نیز به دلیل مقاومت به شرایط اقلیمی گرم و خشک و شوری خاک از پتانسیل های بسیاری برخوردارند. در برنامه های دورگ گیری بین گونه ها، انتقال صفت شوری و مقاومت به تنش شوری از پده و انتقال صفت فرم کیفی تنه و رشد زیاد و زیبایی شکل از صنوبر کبوده از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. هدف از این تحقیق ارزیابی میزان مقاومت به تنش شوری و رشد جهار کلن صنوبر (populus alba 58.57, populus alba 44.9, populus euphratica وهیبرید p. euphratica x p. alba 44/9) در ایستگاه بیابان گرمسار بوده است. کلنهای صنوبر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شده بودند. ویژگیهای فیزیولوژیک برگ شامل پرولین، قند، کلروفیل، کارتنوئید و درصد نشت یونی بر اساس روشهای استاندارد اندازه گیری شد. همچنین ویژگیهای رویشی نهالها شامل قطر یقه، ارتفاع، سطح برگ، ضخامت برگ، سطح ویژه برگ و درصد ماده خشک برگ نیز اندازه گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس ویژگیهای فیزیولوژیک برگ تیمارها (کلنها) نشان داد میزان اسید آمینه پرولین، کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنوئید از لحاظ آماری اختلاف معنی داری در سطح 5% داشته است. میزان یون آزاد و مجموع کلروفیل تیمارها در سطح 1% اختلاف معنی داری داشته ولی میزان قند بین تیمارها اختلاف معنی داری را نشان نداد. مقایسه میانگین ها به روش دانکن نشان داد بیشترین میزان پرولین در تیمار هیبرید با 4/38 قسمت در میلیون (( ppm و کمترین آن در تیمار 44.9 p.a. با 9/19 قسمت در میلیون بود. در میزان کلروفیل a و b تیمار 44.9 p.a. و در میزان کارتنوئید تیمار 58.57 p.a. و در نشت یونی نیز تیمار 44.9 p.a. بیشترین مقدار را نشان داد. نتایج تجزیه واریانس ویژگیهای رویشی کلنها (تیمارها) نشان داد که صفات رتفاع، قطر یقه، اندازه سطح برگ و درصد ماده خشک برگ در سطح 1% و صفت سطح ویژه برگ در سطح 5% اختلاف معنی داری داشته است. همچنین ضخامت برگ کلنها اختلاف معنی داری را نشان نداد. مقایسه میانگین ویژگیهای رویشی نشان داد که بیشترین رشد ارتفاعی در تیمار هیبرید با 6/3 متر و کمترین آن در 58.57 p.a. با 64/0 متر، بیشترین قطر یقه و سطح برگ در تیمار هیبرید به ترتیب با 6/3 سانتیمتر و 7/48 سانتیمتر مربع و کمترین آن در کبوده 58.57 p.a. به ترتیب با 44/0 سانتیمتر و 4/5 سانتیمتر مربع بوده است. بیشترین مقدار سطح ویژه برگ مربوط به تیمار 44.9 p.a. با 82 و کمترین آن در پده با 5/56 سانتیمتر مربع بر گرم بوده است. همچنین درصد ماده خشک برگ تیمارها در تیمار 58.57 p.a. برابر 60% به عنوان بیشترین و کمترین میزان ماده خشک در تیمارهای پده و هیبرید با 40% بود. کلمات کلیدی: پده، کبوده، هیبرید، تنش شوری، پرولین، کلروفیل، کلن