شناسایی گونه های فوزاریوم همراه با پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه فرنگی در استان خوزستان و تعیین تنوع بیماری زایی و ژنتیکی گونه غالب با استفاده از گروههای سازگار رویشی و نشانگرهای مولکولی iss و issr

پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه فرنگی از بیماری های مهم این محصول در استان خوزستان می باشد. برای بررسی این بیماری از مزارع گوجه فرنگی در شهرهای بهبهان، رامهرمز، دزفول، شوش، شوشتر و گتوند نمونه برداری بعمل آمد. از کشت نمونه های ریشه و طوقه گیاهان آلوده در آزمایشگاه جمعا 108 جدایه از فوزاریوم بدست آمد که پس از شناسایی در 3 گونه f.solani (79 جدایه)، f.oxysporum (8 جدایه) و f.equiseti (21 جدایه) قرار گرفتند. تنوع ژنتیکی در جمعیت f.solani با استفاده از گروه های سازگار رویشی مطالعه شد. برای تولید موتانت های نیت از جدایه های f.solani از محیط های کشت pdc حاوی 5/1، 3، 5، 7، 5/8 و 9 درصد، mmc حاوی 5/1، 3 و 5 درصد کلرات پتاسیم و نیز زاپک کلرات (cdac) حاوی 3% کلرات پتاسیم و رزبنگال (50 میلی-گرم در لیتر) استفاده شد که منجر به تولید هیچ موتانتی نشد. در نتیجه برای تولید موتانت نیت از محیط کشت زاپک کلرات حاوی 5% کلرات پتاسیم و رزبنگال (50 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. فراوانی کلاس نیت های حاصله در این محیط 68% nit1 = ، 18% = nit3 و 14% = nitm بود. آزمون مکمل سازی بین موتانت های نیت روی محیط کشت حداقل انجام شد و نهایتا جدایه های f.solani در 25 گروه سازگار رویشی قرار گرفتند. بزرگترین گروه سازگار رویشی دارای 8 عضو از دزفول و کوچکترین گروه ها شامل vcg7 و vcg11 (هر کدام دو عضو) به ترتیب از رامهرمز و بهبهان بودند. vcg4 (6 جدایه) از شوشتر با vcg5 (4 جدایه) از رامهرمز، vcg6 (4 جدایه) از گتوند با vcg7 (دو جدایه) از رامهرمز، vcg8 (5 جدایه) از رامهرمز با vcg9 (4جدایه) از گتوند، vcg10 (4 جدایه) از شوش و vcg11 (2 جدایه) از بهبهان مشترک بودند. در این مطالعه هیچ رابطه ای خاصی بین منشا جغرافیایی جدایه ها و vcg مشاهده نشد. در حالی که بعضی از گروه های vcg مربوط به مناطق جغرافیایی خاصی بودند ولی بعضی دیگر از گروه های vcg در مناطق مختلف مشترک بودند. آزمون بیماری زایی در مورد 23 جدایه از f.solani انجام شد. نتایج حاکی از بیماری زا بودن کلیه جدایه ها بود. مقایسه میانگین شدت بیماری زایی جدایه ها با استفاده از آزمون دانکن جدایه ها را در 8 گروه قرار داد. نتایج نشان داد که بین گروه های vcg و شدت بیماری زایی جدایه ها رابطه ای وجود ندارد. بررسی تنوع ژنتیکی جدایه ها با استفاده از نشانگرهای iss و issr صورت گرفت. بعد از استخراج dna قارچ و انجام pcr، به کمک آغازگر های iss و issrباندهای واضح در تصاویر ژل مشخص شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های این نشانگرها با استفاده از نرم افزار ntsyspc 2.02 از ضرایب مختلف ماتریس تشابه و روش های مختلف تجزیه خوشه ای برای گروه بندی جدایه ها استفاده شد. در نشانگر iss و تجزیه ترکیبی iss-issr بهترین روش گروه بندی با ضریب جاکارد و روش تجزیه خوشه ای upgma و در issr با ضریب sm و روش تجزیه خوشه ای upgma بدست آمد. در iss جدایه ها به 12گروه، در issr به 14 گروه و در تجزیه ترکیبی iss-issr به 20 گروه تقسیم شدند. در این بررسی نشانگر iss تا حد زیادی یافته های حاصل از vcg را تایید کرد ولی بین گروه بندی حاصل از نشانگر issr و vcg و همچنین بین گروه بندی حاصل از هر دو نشانگر و بیماری زایی و مناطق جغرافیایی رابطه ی قابل توجهی مشاهده نشد.