بررسی مقاومت ارقام مختلف خیار به تریپس پیاز thrips tabaci lindeman (thysanoptera: thripidae) در شرایط مزرعه، آزمایشگاه و گلخانه

تریپس پیاز یکی از آفات مهم محصول خیار می باشد که در برخی از سال ها خسارت زیادی به محصول کدوئیان و از جمله خیار وارد می کند. یکی از روش های کنترل تلفیقی آن، استفاده از ارقام مقاوم می باشد. مقاومت 11 رقم خیار( شامل ارقام امپراتور، کیش، ماکسیموس اف 1، سوپرویتا، سوپرینا 2000 اف 1، پرنس، نگین، ماکسیم اف 1، سوپردامینوس، رشید و ایمپرس)، نسبت به تریپس پیاز، بررسی شد. غربال گری اولیه ارقام خیار در شرایط مزرعه در قالب طرح کاملا تصادفی با 11 تیمار و 5 تکرار، در سال 89-88 انجام شد. ارزیابی مکانیسم تحمل در سال های 89-88 ( در 11 رقم خیار) و 90-89 (در 6 رقم منتخب خیار) در شرایط مزرعه، با سمپاشی نیمی از کرت ها در هر رقم و مقایسه میانگین جمعیت تریپس در هر یک از کرت های سمپاشی نشده و سمپاشی شده و محاسبه درصد کاهش جمعیت تریپس در اثر کنترل شیمیایی و همچنین عملکرد محصول در هر یک از ارقام صورت گرفت. به منظور ارزیابی وجود مکانیسم آنتی زنوز در ارقام منتخب خیار، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تیمار و 5 تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. وجود مکانیسم آنتی بیوز در ارقام منتخب با مطالعه سیکل زندگی تریپس پیاز روی دیسک های برگی خیار در شرایط آزمایشگاه در دمای 25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 60 درصد و دوره تاریکی : روشنایی 16:8 ساعت و محاسبه نرخ ذاتی رشد تریپس در هر رقم بررسی شد. بر اساس نتایج غربال گری اولیه ارقام خیار، بیشترین میانگین جمعیت تریپس، در ارقام ایمپرس و سوپرویتا به ترتیب با 7/27 و 7/25 تریپس به ازای هر برگ و کمترین میانگین، در ارقام رشید، کیش، ماکسیموس اف 1و امپراتور به ترتیب با 24/11، 92/11، 6/14 و 3/16 تریپس به ازای هر برگ مشاهده شد..در بررسی گلخانه ای، بیشترین میزان جلب تریپس بالغ، در ارقام سوپرویتا و ایمپرس به ترتیب با میانگین های 8/16 و 3/16 تریپس بالغ به ازای هر برگ وکمترین میزان، در ارقام کیش و رشید به ترتیب با میانگین های 9/5 و 3/6 تریپس بالغ به ازای هر برگ صورت گرفت. در بررسی های آزمایشگاهی، بیشترین میانگین طول مدت سنین اول و دوم لاروی در رقم کیش و کمترین میانگین مراحل مذکور، در ارقام ایمپرس و سوپرویتا صورت گرفت. بیشترین طول دوره زندگی حشره بالغ در ارقام ایمپرس و سوپرویتا و کمترین در ارقام کیش و رشید اتفاق افتاد. بیشترین نرخ ذاتی رشد در ارقام ایمپرس و سوپرویتا (به ترتیب با میانگین 274/0 و 273/0 ) و کمترین در ارقام رشید و کیش (به ترتیب با میانگین های 231/0 و 233/0) وجود داشت.بیشترین میانگین وزن محصول در ارقام رشید و کیش و کمترین در ارقام ایمپرس و سوپرویتا وجود داشت. در نهایت، ارقام رشید و کیش به عنوان ارقام مقاوم و ارقام ایمپرس و سوپرویتا به عنوان ارقام حساس شناخته شدند.