شکل گیری و فروپاشی کوشانیان و تاثیر آنان بر دین و فرهنگ و هنر ایران

امپراطوری کوشانیان یکی از قدرت های بزرگ جهان باستان به شمار می رود که در سه قرن اول میلادی بر قسمت های وسیعی از شمال شبه قاره هند، افغانستان و بخش هایی از روسیه حکومت راندند . خواستگاه این سلسله ناحیه ای است که در حال حاضر آسیای مرکزی خوانده می شود. شالوده این امپراطوری به دست مردمانی بیابانگرد و کوچ رو نباشد که در تلریخ به نام «یوئه-چیه» شناخته شدند که جهان شرق و غرب را به یکدیگر وصل ساختند. گسترش قلمرو کوشانیان و روابط تجاری با جهان شرق و غرب موجب گردید که فرهنگ تلفیقی بر مردم کوشان تسلط یابد و این امر از سکه های به جای مانده از آنها که دارای شکل های ایرانی، رومی و هندی با خطوط یونانی است، آشمار می باشد. پادشاهان این سلسله تحت تاثیر فرهنگ تلفیقی، با پذیرش آیین بودا و تشکیل فرقه مهایانه، در گسترش این آیین به سرزمین های دیگر، سهم بسزایی داشتند. از سوی دیگر، آیین بودا نیز بر هنر آنان تاثیر گذاشت و سبب درخشش و ماندگاری آن شد. مهمترین مکاتب هنری که در دوره فرمانروایی کوشانیان با حمایت پادشاهان این امپراطوری به شکوفایی و اوج رسیدند، مکاتب هنری گندها را و ماثورا نام داشتند که تحت تاثیر فرهنگی تلفیقی،آثار هنری را به یادگار گذاشتند که در آن تاثیر فرهنگ های گوناگون مشاهده می شود. اسن امپراطوری در نهایت به دست پادشاهان ساسانی از یک طرف، و هجوم اقوام جدیدی به نام هیاطه (هپتالیان) از طرف دیگر، منقرض گردید.